طحال

طحال

همه اسم طحال را شنیده اید. یکی از اعضای داخلی بدن است که درون شکم قرار دارد . ولی اگر از خیلی ها بپرسیم کار طحال چیست یا اصلاً محل قرار گیری آن کجاست؟ بالا یا پایین شکم؟ چپ یا راست؟ جوابی نخواهیم شنید. طحال یک عضوداخل شکمی، با ابعاد حدوداً دوازه در هشت سانتی متر است که به طور طبیعی در سمت چپ قسمت فوقانی شکم، درکنار معده و بالای کلیه چپ قرار گرفته است.

ادامه نوشته

آشنایی با انواع فرآورده های خونی( مطالب آموزشی انتقال خون سری دوم)

 

 

( مطالب آموزشی انتقال خون سری دوم)

آشنایی با انواع فرآورده های خونی و نحوه ی نگهداری اندیکاسیون ها و علائم اختصاری

فرآورده های خون آن دسته از مواد تشکیل دهنده خون هستند که کاربرد درمانی داشته ،می توانند به وسیله سانتریوفیوژ، فیلتر کردن و منجمد نمودن با استفاده از روش های مرسوم انتقال خون تهیه گردند .

الف)پلاسمای تازه منجمد FFP

ب)کرایوپروسیپیتات

ج)کرایوپورپلاسما(CPP)(Cryo Poor Plasma)

د) خون کامل(whole blood)

ه)پلاکت متراکم(plateet concentration)

و) گلبول قرمزمتراکم(RBC)شامل:

∞گلبول قرمز شسته شده
∞ گلبول قرمز کم لکوسیت
∞ گلبول قرمز اشعه داده شده
∞ گلبول قرمز منجمدشده

الف) پلاسمای تازه منجمد

تعریف: مایع حاصل از یک واحد خون کامل است که طی۸-۶ ساعت جمع آوری و درعرض یک ساعت منجمد می شود .

- حجم هر واحد تقریبا ۲۵۰-۲۰۰ میلی لیتر است .

این فرآورده دارای مقادیر نرمال فاکتورهای انعقادی و آلبومین ایمونو گلوبولین و آنتی ترومبین می باشد .

دمای مناسب برای نگهداری این فرآورده خونی در بانک خون ۱۸- درجه سانتی گراد و پایین تر می باشد .

در هنگام استفاده از FFP باید آن را در ۳۷ درجه سانتی گراد ذوب کرد و پس از ذوب شدن در عرض حداکثر ۴ ساعت مصرف کرد چنانچه پلاسمایی پس از ذوب شدن مورد استفاده قرار نگیرد ، می توان آن را در یخچال در دمای یک تا ۶ درجه سانتی گراد گذاشت وتا ۲۴ ساعت ، هنوز هم به عنوان پلاسمای تازه مورد استفاده قرار داد .

* سرعت تزریق در بالغین : ۳۰۰-۲۰۰ میلی لیتر در ساعت

* سرعت تزریق در کودکان : ۱۲۰-۶۰ میلی لیتر در ساعت

* باید از طریق فیلتر ۲۶۰-۱۷۰ میکرونی (صافی استاندارد) تزریق شود .

* در تزریق پلاسما احتیاجی به کراس مچ نیست. ولی همگروهی سیستم ABO بین دهنده و گیرنده را باید رعایت کرد و چنانچه پلاسمای هم گروه یا سازگار با بیمار یافت نشود ،می توان از پلاسمای اهداکننده گروه AB به عنوان دهنده همگانی پلاسما استفاده کرد ، چون این افراد فاقد آنتی A و آنتی B هستند .

* تجویز روتین RHIG بعداز تزریق حجمهای نسبتاًکوچک پلاسما اندیکاسیون نداشته اگر چه منطقی است خانم های RH منفی در سنین باروری که تحت PLASMA EXECHANGE قرار می گیرند ، هر سه هفته یکبار RHIG به میزان ۵۰ میکروگرم دریافت نمایند.

* میزان درمانی پلاسما جهت تصحیح فاکتورهای انعقادی۱۰cc تا ۲۰ccبه ازای هر کیلوگرم وزن بیمار است .

اندیکاسیون های مهم تزریق پلاسما (FFP)

* کمبود چندین فاکتور انعقادی

* کوآگولوپاتی رقتی

* خونریزی در بیماری کبدی

* انعقاد داخل رگی منتشر (DIC)

* برگشت سریع اثر وارفارین در موارد خونریزی یا نیاز به جراحی

* TTP ترومبوتیک-ترومبوسایتوپنیک -پورپورا

* PT,PTT بیش از ۵/۱ برابر میانگین طیف مرجع

* کمبود فاکتورهای انعقادی (در صورت عدم دسترسی به کنسانتره فاکتور)

کنترا اندیکاسیون های تزریق پلاسما

پلاسماکنتراندیکاسیون ندارد امادرمواردزیرهم کمک کننده نمیباشد:

- افزایش حجم

- جایگزینی ایمنوگلوبولین هادرنقص ایمنی

- حمایت تغذیه ای وترمیم زخم

ب)کرایو پرسیپیتات Cryo precipitate)

تعریف: کرایو رسوبی ازFFPاست که به صورت کنترل شده ذوب گشته ومجدداًبا cc20-10پلاسمابصورت سوسپانسیون درآمده است. این فراورده حاوی فاکتورهای زیر است :

۱-فاکتور VIII: به میزان ۱۲۰-۸۰ واحد بین المللی

۲- فیبرینوژن mg 300-150

3- فاکتور فون ویلبراند(VWF) به میزان ۷۰%-۴۰% مقدار اولیه

۴- فاکتور XIII به میزان ۳۰% – ۲۰% مقدار اولیه

۵- مقادیر قابل توجهی فیبرونکتین

* حجم هر واحد تقریبا ۱۵ میلی لیتر است.

* کرایو را پس از تهیه باید هر چه زودتر مصرف نمود و یا حداکثر در عرض ۲ ساعت پس از تهیه در دمای -۳۰ درجه سانتی گراد منجمد شود. کرایو باید از طریق فیلتر ۲۶۰-۱۷۰ میکرونی (صافی استاندارد ) تزریق شود .

* برای مصرف کرایو ابتدا باید در ۳۷ درجه سانتی گراد ذوب شود وپس از ذوب شدن نباید دوباره منجمد گردد و لازم است هر چه سریعتر مصرف گردد. پس از ذوب شدن فقط حداکثر تا ۲۴ساعت در دمای ۶-۱درجه قابل نگهداری و مصرف است .

* سرعت تزریق بسته به تحمل بیمار داشته و باید هر چه سریعتر تزریق شود .

* میزان مصرف کرایو بستگی به عوامل مختلفی داشته و به عنوان مثال برای هیپو فیبرینوژ نمیا معمولأ یک واحد (کیسه) به ازای هر ۵ تا ۱۰ کیلوگرم وزن بدن می باشد .

*استفاده ازفراورده سازگارازنظرABOبه ویژه برای کودکان که حجم خون آنهاکم است ارجحیت دارداماانجام آزمایش سازگاری قبل از تزریق لازم نمیباشدوچون حاوی گلبول قرمز نیست انجام آزمایشRHهم لازم نیست.

اندیکاسیون های مهم تزریق رسوب کرایو

* کمبود فاکتور ۸ (در صورت عدم دسترسی به کنسانتره فاکتور )

* هیپو فیبرینوژنمی

* کمبود فاکتور ۱۳

* خونریزی اورمیک (DDAVP در این حالت ارجحیت دارد )

* چسب فیبرین موضعی

ج) کرایوپورپلاسما(CPP)(Cryo Poor Plasma)

* حجم آن حدود ۲۰۰ سی سی می باشد. نام دیگر این فرآورده (CRYO PRECIPITATE-REDUCED ) می باشد .

* این فرآورده حاوی مقادیر خیلی کم فیبر ینوژن ، فاکتور (VIIIC) و فاکتور فون ویلبراند می باشد . لیکن سایر فاکتور های پلاسمایی را به حد کافی دارد .

* در درمان بیماران مبتلا به TTP کاربرد دارد .

د)(Whole blood) خون کامل

* یک واحد خون کامل شامل ۴۵۰ سی سی خون ( به طور متوسط ) و ۶۳ میلی لیتر ماده ضد انعقاد – نگهدارنده است .

هماتوکریت آن ۳۶ تا ۴۴% است .

* در فرد بالغ مصرف یک واحد از آن هموگلوبین را g/dl 1 و هماتوکریت را ۳% افزایش می دهد.
* تزریق خون کامل همگروه از نظر سیستم ABO و RH با گیرنده الزامی است .

* حتما از ست تزریق خون باید استفاده شود .

*اندیکاسیون های مصرف خون کامل جایگزینی بیش از یک حجم خون یا بیش از ۴ -۵ لیتر در طی ۲۴ ساعت در یک فرد بالغ.

*مدت نگهداری۳۵روز(باماده ضدانعقادCPDA-1)و۲۱روز(باضدانعقادCPD)میباشدودمای خون کامل وخون فشرده ۱-۶درجه سانتی گراد است.

اندیکاسیون های مصرف خون کامل

۱-Massive Transfusion (جایگزینی بیش ازیک حجم خون یابیش از۴-۵لیتردرطی ۲۴ساعت دریک فردبالغ)

۲-Exchange Transfusion(تعویض خون)

۳-درمواردی که کنسانتره قرمز در دسترس نباشد.

کنترا اندیکاسیون های مصرف خون کامل

۱-نارسایی احتقانی قلب

۲ -آنمی مزمن

د-پلاکت متراکم (Platelet concentration)

تعریف:حجمی از سلولهای پلاکتی که ازخون کامل جداشده است.

* حجم۷۰-۵۰ میلی لیتر

* دوز مناسب تزریق در بالغین به خوبی تعیین نشده است .ولی می توان پاسخ درمانی به تزریق را با محاسبه CCI امکانپذیر نمود. معمولا یک دوز درمانی برای یک بیمار بالغ به ۵ واحد یا بیشتر نیاز دارد .

* تزریق هر واحد پلاکت رندوم ۱۰۰۰۰ – ۵۰۰۰ در میکرولیترو پلاکت آفرزیس ۶۰۰۰۰-۳۰۰۰۰ در میکرولیتر پلاکت را افزایش می دهد .

* پلاکت در دمای ۲۴-۲۰ درجه سانتی گراد و به طور متوسط ۲۲ درجه به مدت۵-۳ روزهمراه باتکانهای ملایم وآژیتاسیون قابل نگهداری است.

* تزریق پلاکت همگروه و یا سازگار از نظر سیستم ABO با گلبول قرمز گیرنده توصیه می گردد.

بیماران RH منفی بایستی پلاکت RH منفی دریافت نمایند به خصوص در کودکان و یا زنان در سنین باروری در غیر این صورت باید از ایمونوگلوبولین RH استفاده شود .درموردسایربیماران تزریق پلاکت بدون درنظرگرفتن سازگاری ABOامکانپذیراست.

اندیکاسیون های مهم تزریق پلاکت

* ترومبوسیتوپنی به علت کاهش تولید پلاکت :

- پایدار سازی وضعیت بیمار PIT<10,000

- در صورتی که بیمار تب دارد PIT<20,000

* در صورت خونریزی شبکیه یا CNS و خونریزی عروق کوچک به علت اختلال عملکرد پلاکت :
PIT<100,000

* درصورت خونریزی یاانجام اقدامات تهاجمی یاجراحی: PlT<40,000-50,000

کنتر اندیکاسیون های تزریق پلاکت

* تزریق پلاکت در ITP اندیکاسیون ندارد مگر در صورت خونریزی فعال .

* در(Heparin Induced Thrombocytopenia)HIT و TTPتزریق پلاکت می تواند زیان بار باشد .
و) گلبول قرمز(RBC)(Packed cell)

تعریف: حجمی ازخون که سرم آن جداشده باشد.

* حجم هر واحد تقریبا ۲۵۰ میلی لیتر است.

* فاصله زمانی مناسب برای تزریق Packed cellاز زمان ارسال توسط بانک خون تا شروع تزریق بر بالین بیمار ۳۰ دقیقه می باشد .

* هماتوکریت گلبول قرمز متراکم ۶۵ تا ۸۰ درصد می باشد .

*مدت نگهداری (با ضد انعقاد CPDA-1) 35 روز می باشد دمای نگهداری خون کامل و خون فشرده ۶-۱ درجه سانتی گراد می باشد .

* سرعت تزریق در بالغین ۳۰۰-۱۵۰ میلی لیتر در ساعت و در کودکان ۵-۲ میلی لیتر به ازای هر کیلو گرم در ساعت است.

*تزریق RBC هم گروه و یا سازگار از نظر سیستم ABO با پلاسمای گیرنده الزامیست .

*در فرد بالغ مصرف یک واحد از آن هموگلوبین را g/Dl 1 و هماتوکریت را ۴-۳ در صد افزایش می دهد. در اطفال تزریق به میزانMl/kg 8-10 هموگلوبین را g/Dl2 هماتوکریت را ۶ درصد افزایش می دهد.

اندیکاسیون های مهم تزریق گویچه های قرمز

* آنمی علامت دار در یک بیمار با حجم خون طبیعی (علائم مانند نارسایی احتقانی قلب ، آنژین و …)

* از دست دادن حاد خون بیشتر از ۱۵ % حجم خون تخمین زده شده ACUTE BLOOD LOSS>15%

*HB<9 قبل از عمل جراحی و انتظار از دست دادن بیش از ۵۰۰ ml خون در عمل جراحی

* HB<7 در یک بیمار بد حال و بحرانی

* HB<8 در بیمار مبتلا به سندرم حاد عروق کرونر

* HB<10 همراه با خونریزی ناشی از اورمی یا ترومبوسیتوپنی

* در بیماری سلول داسی شکل (SCA)

تذکر :

جهت تزریق خون کامل و Packed cellسازگاری ABOوانجام کراس مچ الزامی است

راهنمای خواندن آزمایشات پزشکی

برای اغلب مردم و همچنین بسیاری از پزشکان، کلمه «آزمایش‌» یادآور آزمایش کامل خون، یعنی همان آزمایش معروفی است که تعداد سلول‌های اصلی خون طی آن اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش خون یا CBC که مخفف جمله انگلیسی «شمارش کامل خون» است، یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال اصلی‌ترین آزمایشاتی است که می‌تواند زمینه تشخیص بسیاری از بیماری‌ها و از آن مهم‌تر، بیانگر شرایط کلی و حیاتی بدن باشد. برای آشنایی بیشتر با اجزای این آزمایش و فهمیدن اینکه معنی آن چند حرف انگلیسی با اعدادی که روبه‌رویشان نوشته می‌شود چیست، می‌توانید مطالب زیر را بخوانید...

اگر چه امروزه آزمایش‌های بسیار دقیقی وجود دارند که می‌توانند مقدار میکروسکوپی جزیی‌ترین اجزای روی سلول‌های سرطانی را هم در بدن اندازه بگیرند و یا هر لحظه عناصر پروتئینی یا شیمیایی جدیدی معرفی می‌شوند که اندازه‌گیری آنها در خون یا دیگر مایعات بدن می‌تواند به پزشکان در تشخیص بیماری‌ها کمک کند اما برای اغلب مردم و همچنین بسیاری از پزشکان، کلمه «آزمایش‌» یادآور آزمایش کامل خون، یعنی همان آزمایش معروفی است که تعداد سلول‌های اصلی خون طی آن اندازه‌گیری می‌شود. آزمایش خون یا CBC که مخفف جمله انگلیسی «شمارش کامل خون» است، یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال اصلی‌ترین آزمایشاتی است که می‌تواند زمینه تشخیص بسیاری از بیماری‌ها و از آن مهم‌تر، بیانگر شرایط کلی و حیاتی بدن باشد. برای آشنایی بیشتر با اجزای این آزمایش و فهمیدن اینکه معنی آن چند حرف انگلیسی با اعدادی که روبه‌رویشان نوشته می‌شود چیست، می‌توانید مطالب زیر را بخوانید...

RBC

RBC مخفف کلمه سلول‌ قرمز خون است. این سلول‌های قرمز یا همان گلبول‌های قرمز، در واقع اصلی‌ترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود این رنگ قرمز به دلیل وجود ماده‌ای به نام هموگلوبین است که کمک می‌کند گلبول‌ قرمز، اصلی‌ترین وظیفه خود یعنی حمل و نقل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را انجام دهد. به طور خلاصه می‌شود گفت گلبول‌های قرمز وسیله حمل و نقل اکسیژن از ریه به بقیه سلول‌های بدن هستند.مقادیر طبیعی: بین 7/4 تا 1/6 میلیون در هر میکرولیتر خون. این عدد برای خانم‌ها مقداری کمتر و در کودکان مقداری بیشتر است.

چه چیزهایی باعث کاهش آن می‌شوند؟

خون‌ریزی‌های گوارشی یا خون‌ریزی‌‌های واضح از محل زخم، سوءتغذیه و فقر آهن یا کمبود ویتامین B12 ، شکستن سلول‌های خونی یا همولیز در اثر بعضی بیماری‌های خاص مثل فاوسیم، بعضی مشکلات ژنتیکی مثل گلبول‌های قرمز سلول داسی‌شکل و مشکلات مغز استخوان باعث پایین آمدن مقدار گلبول‌های قرمز می‌شوند. نارسایی و بعضی مشکلات کلیوی، بیماری‌های مزمن و تومورهای سرطانی و همچنین بیماری‌های روماتویید هم باعث از بین رفتن RBCهای خون و کاهش این عدد در برگه آزمایش می‌شوند.

چه چیزهایی باعث افزایش آن می‌شود؟

مقدار بالای گلبول قرمز می‌تواند نشان‌دهنده ظرفیت‌ بالای حمل اکسیژن باشد. در بعضی ورزشکاران و همچنین زندگی در ارتفاع به خاطر کمبود اکسیژن در هوا باعث افزایش RBC خون می‌شود. بیماری‌های ریوی یا کلا هر نوع بیماری‌ای که هیپوکسی مزمن (کمبود اکسیژن طولانی مدت در بدن) ایجاد می‌کند، مثلا بیماری‌ مادرزادی قلبی، هم باعث تولید بیشتر RBC می‌شوند.

نکته:

گلبول قرمز به طور طبیعی بعد از تولید در مغز استخوان 120 روز در خون زندگی می‌کند و در آخر عمر خود خرد می‌شود و به عناصر سازنده‌اش تبدیل می‌شود.

مقدار RBC‌ها در طی بارداری به طور طبیعی کمی کمتر نشان داده می‌شود چون حجم مایع خون افزایش پیدا کرده است.

عدد RBC در واقع مقدار دقیق گلبول‌های قرمز در 1میلی‌لیتر خون محیطی است.

بسته به آزمایشگاه و نوع کیت مورد استفاده، ممکن است مقیاس شمارش این سلول فرق کند.

خوردن داروهایی مثل کلرامفنیکل هم باعث کاهش RBC می‌شود.

HCT

هموتوکریت یا HCT هم یکی از مقادیر اندازه‌گیری گلبول قرمز است. به طور کلی «هم» به معنی آهن است و هر جا در هر کلمه‌ای آمد حتما آن کلمه ارتباطی با گلبول قرمز دارد. هماتوکریت درصدی از حجم کلی خون است که از گلبول قرمز ساخته شده و با اندازه‌گیری قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمایش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه‌گیری می‌شود. به خاطر بیماری‌ها و شرایط مختلفی که می‌توانند اندازه‌گیری RBC و Hgb را با اشکال مواجه کنند، HCT هم اندازه‌گیری می‌شود تا به طور مستقیم نشان‌دهنده اندازه هموگلوبین و گلبول قرمز در خون باشد. این عدد معمولا با درصد نشان داده می‌شود. مقادیر طبیعی: اعداد بین 42 تا 52 درصد برای آقایان و 37 تا 47 درصد برای خانم‌ها نرمال به حساب می‌آید. در خانم‌های باردار درصد بالاتر از 33 طبیعی است.

محدوده خطر: HCT بالاتر از 60 درصد و پایین‌تر از 15 درصد باید باعث نگرانی پزشک شود.

چه چیزهایی باعث کاهش آن می‌شود؟

تقریبا همان دلایل RBC،Hgb به علاوه شرایطی مثل پرکاری تیرویید، سیروزکبدی، نارسایی مغز استخوان و میلوم مولتیپل باعث کاهش هماتوریت می‌شوند.

چه چیزهایی باعث افزایش آن می‌شود؟

سوختگی، اسهال شدید، بیماری‌های انسدادی ریوی، از دست دادن زیاد آب، تولید بیش از حد گلبول قرمز عوامل افزایش HCT هستند.

نکته:

بیماری‌هایی که باعث به وجود آمدن شکل‌های غیرطبیعی گلبول قرمز می‌شوند (مثل بیماری گلبول قرمز داسی‌‌شکل) مقدار HCT را تغییر می‌دهند.

وقتی مقدار گلبول سفید به شدت بالا باشد بر مقدار HCT موثر است.

در صورت طبیعی بودن اندازه‌های گلبول قرمز، مقدار هماتوکریت 3 برابر هموگلوبین است.

هماتوکریت را نباید بلافاصله بعد از خون‌ریزی شدید اندازه‌گیری کرد.

WBC

این سه حرف مخفف «سلول‌های سفیدخون» و نشان‌دهنده گلبول‌های سفید است. اندازه‌گیری مقدار گلبول‌های سفید خون یکی از روش‌های اصلی تعیین وجود عفونت در بدن است چون این سلول‌ها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند در شرایط بیماری‌های عفونی و غیرعفونی واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.

شمارش WBCها دو جزء دارد. یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی‌لیتر خون و جزء دیگر شمارش جزء به جزء این سلول‌ها چون گلبول‌ سفید خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع معنی خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوی CBC به معنی آزمایش خون نوشته می‌شود درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول‌سفید است.مقادیر طبیعی: در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از 2 سال مقدار گلبول‌سفید بین 5 تا 10 هزار در هر میلی‌لیتر خون طبیعی است.

محدوده خطر: WBC کمتر از 2500 و بیشتر از 30000 هر کدام نشان‌دهنده بیماری‌هایی هستند که می‌توانند گاهی خطرناک باشند.

چه چیزهایی باعث کاهش آن می‌شود؟

لکوپنی یا کاهش گلبول‌سفید به مقادیر زیر 4هزار گفته می‌شود که معمولا در نتیجه نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی عفونت بسیار زیاد، سوءتغذیه، بیماری‌های خودایمنی، ایدز، به وجود می‌آید. در بسیاری از انواع نارسایی‌های مغز استخوان (مثلا بعد از شیمی‌درمانی،‌ رادیوتراپی و...) هم این مقدار کاهش می‌‌یابد.

چه چیزهایی باعث افزایش آن می‌شود؟

افزایش گلبول‌سفید، لکوسیتوز نام دارد و به مقادیر بالاتر از 10هزار گفته می‌شود. که به طور معمول نشان‌دهنده عفونت، التهاب، تخریب بافت بدن و یا لوسمی یا سرطان خون است. ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار WBC را افزایش می‌دهند.

نکته:

عمل اصلی گلبو‌ل‌سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم است و در مواقع آلرژ‌ی‌ها هم این سلول‌ها مسوول بروز واکنش هستند.

تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان‌دهنده عفونت با میکروب، ویروس و یا حتی استرس باشد.

فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون می‌شود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش می‌دهند.

Hgb

در برگه‌های آزمایش مختلف ممکن است به صورت‌های مختلف HGB،Hg، یا Hgb نوشته شود. هم اینها مخفف کلمه هموگلوبین، یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده گلبول‌ قرمز است. این ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسید آمینه تشکیل شده و جایگاه‌های مختلفی برای ترکیب با اکسیژن دارد. هموگلوبین در جایی که اکسیژن زیاد وجود دارد با آن ترکیب می‌شود و در محیط کم اکسیژن آن را آزاد می‌کند.اندازه‌گیری مقدارکلی هموگلوبین در واقع نوعی نشان‌هنده تعداد گلبول‌های قرمز است.مقادیر اصلی: مقدار طبیعی برای آقایان بین 14 تا 18 گرم در هر دسی‌لیتر است و برای خانم‌ها مقادیر بین 12 تا 16 گرم در هر دسی‌لیتر طبیعی محسوب می‌شود.

محدوده خطر: هموگلوبین زیر 5 و بالای 20 مقادیر بحرانی به حساب می‌آیند و حتما نیازمند رسیدگی فوری هستند.

چه چیزهایی باعث کاهش آن می‌شود؟

دقیقا همان دلایل کاهش گلبول‌های قرمز چون هموگلوبین را هم تخریب می‌کنند باز کاهش مقدار آن در خون می‌شوند. کم‌خونی، خون‌ریزی شدید، سرطان، سوءتغذیه، بیماری لوپوس، بیماری‌های کلیوی و بزرگی طحال باعث کاهش هموگلوبین می‌شوند. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، آسپیرین و ایندومتاسین و همچنین داروهای ضدسرطان هم هموگلوبین خون را کم می‌کنند.

چه چیزهایی باعث افزایش آن می‌شود؟

مشکلات ریوی، سوختگی شدید، نارسایی مزمن ریه و از دست دادن زیاد آب (دهیدراسیون‌) مقدار این ماده حیاتی را افزایش می‌دهند. جنتامایسین و متیل‌دوپا هم جزو داروهایی هستند که عوارض جانبی‌شان افزایش Hgb است.

نکته:

مقدار Hgb در بارداری کاهش می‌یابد چون با اینکه خون‌سازی کمی بیشتر شده است اما حجم مایع بدن و خون بالا رفته و مقدارکلی هموگلوبین در هر دسی‌لیتر آن کاهش می‌یابد.

زندگی در ارتفاع هم به خاطر نیاز بیشتر بدن به اکسیژن و کمبود اکسیژن محیط باعث تولید بیشتر هموگلوبین می‌شود.

در طحال اغلب سلول‌های پیرخون تخریب می‌شوند. بزرگ شدن طحال یعنی تخریب بیشتر سلول‌ها و به همین دلیل به دنبال آن کاهش RBC و Hgb رخ می‌دهد.

Plt

پلاکت‌ها، اجزای کوچک دیسک شکلی هستند که در خون وجود دارند و از بقیه سلو‌ل‌های خونی بسیار کوچک‌ترند. این ساختارها حاوی آنزیم‌هایی هستند که باعث انعقاد خون می‌شوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از خون‌ریزی و خارج شدن گلبول‌قرمز از داخل رگ است.

Plt نشان‌دهنده تعداد پلاکت‌ها در هر میلی‌لیتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگ‌ترین عدد برگه آزمایش خون است.

به غیر از کنترل سیستم انعقادی خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماری‌های خونی هم استفاده می‌شود.مقادیر طبیعی: پلاکت بین 150 هزار تا 400 هزار در هر میلی‌مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی است. در نوزادان این مقدار کمی بیشتر است.

محدوده خطر: پلاکت زیر 50‌ هزار یا بیشتر از یک میلیون کاملا غیرطبیعی است و نیازمند توجه ویژه است.

چه چیزهایی آن را کاهش می‌دهد؟

بزرگ شدن طحال، خون‌ریزی شدید و مصرف پلاکت، لوسمی یا سرطان خون ترومبوسیتوپنی، (انواع وراثتی کمبود پلاکت)، انعقاد منتشر خون در داخل رگ‌ها، شیمی‌درمانی بعد از سرطان، عفونت و نارسایی مغز استخوان باعث کاهش PH می‌شود. عدم تولید پلاکت هم می‌تواند به خاطر مشکلات استخوانی باشد.

چه چیزهایی آن را افزایش می‌دهد؟

بیماری‌ آرتریت روماتویید، کم‌خونی فقر آن و مشکلات بعد از برداشت طحال باعث افزایش مقدار پلاکت می‌شوند.

به این عوامل می‌توان بعضی سرطان‌ها و بیماری‌های ژنتیکی خاص را هم اضافه کرد.

نکته:

ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت می‌شود. در هنگام قاعدگی مقدار پلاکت کمی کاهش پیدا می‌کند.

قرص‌های ضدبارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت می‌شوند. در حالی که استامینوفن پلاکت را کاهش می‌دهد.

صبح آزمایش خون بدهید

انجام آزمایش خون یکی از ساده‌ترین روش‌های آزمایش است. با پیشرفت تکنولوژی و وجود دستگاه‌های جدید معمولا پس از چند دقیقه می‌‌توان پاسخ این آزمایش را دریافت کرد.

برای انجام این آزمایش حدود 5 تا 7 میلی‌لیتر از خون وریدی لازم است که معمولا آن را در یک لوله آزمایش که با ماده ضدانعقاد خون پوشیده شده است جمع‌آوری می‌کنند.

برای حل شدن بهتر ماده ضدانعقاد با خون موقع‌ خون‌گیری و کمی بعد از آن لوله را تکان می‌دهند.در طی انجام آزمایش باید از هر اتفاقی که موجب تخریب سلول‌های خونی می‌شود جلوگیری کرد.بعد از انجام آزمایش باید مدتی روی محل خون‌گیری فشار وارد کرد تا خون بند بیاید. در موارد کم‌‌خونی شدید هم خون‌گیری برای انجام آزمایش خون مشکلی ایجاد نمی‌کند.برای کسانی که ترس از سوزن و یا دیدن خون دارند باید تمهیدات ویژه در نظر گرفته شود.

به غیر از اجزای اصلی آزمایش خون مثل مقادیر پلاکت، گلبول‌سفید و قرمز، هموگلوبین، مقیاس‌های دیگری مثل MCV و MCH و MCHC وجود دارند که همه مربوط به گلبول‌قرمز و اندازه، شکل و مقدار هموگلوبین آن هستند. مقادیر متفاوت هر کدام از اینها می‌تواند نشان‌دهنده نوع خاصی از کم‌خونی باشد.

بهترین زمان برای انجام آزمایش خون صبح و در شرایط طبیعی بدن است. استرس، فعالیت شدید و یا خون‌ریزی حاد می‌تواند نتایج را کمی تغییر دهد.

آزمایش خونتان را تفسیر کنید

الفبای تفسیر CBC

• اگر چه امروزه آزمایش های بسیار دقیقی وجود دارند که می توانند مقدار میکروسکوپی جزیی ترین اجزای روی سلول های سرطانی را هم در بدن اندازه بگیرند و یا هر لحظه عناصر پروتئینی یا شیمیایی جدیدی معرفی می شوند که اندازه گیری آنها در خون یا دیگر مایعات بدن می تواند به پزشکان در تشخیص بیماری ها کمک کند اما برای اغلب مردم و همچنین بسیاری از پزشکان، کلمه «آزمایش » یادآور آزمایش کامل خون، یعنی همان آزمایش معروفی است که تعداد سلول های اصلی خون طی آن اندازه گیری می شود. آزمایش خون یا CBC که مخفف جمله انگلیسی «شمارش کامل خون» است، یکی از ابتدایی ترین و در عین حال اصلی ترین آزمایشاتی است که می تواند زمینه تشخیص بسیاری از بیماری ها و از آن مهم تر، بیانگر شرایط کلی و حیاتی بدن باشد. برای آشنایی بیشتر با اجزای این آزمایش و فهمیدن اینکه معنی آن چند حرف انگلیسی با اعدادی که روبه رویشان نوشته می شود چیست، می توانید مطالب زیر را بخوانید...

RBC

RBC مخفف کلمه سلول قرمز خون است. این سلول های قرمز یا همان گلبول های قرمز، در واقع اصلی ترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود این رنگ قرمز به دلیل وجود ماده ای به نام هموگلوبین است که کمک می کند گلبول قرمز، اصلی ترین وظیفه خود یعنی حمل و نقل اکسیژن و دی اکسیدکربن را انجام دهد. به طور خلاصه می شود گفت گلبول های قرمز وسیله حمل و نقل اکسیژن از ریه به بقیه سلول های بدن هستند.مقادیر طبیعی: بین ۷/۴ تا ۱/۶ میلیون در هر میکرولیتر خون. این عدد برای خانم ها مقداری کمتر و در کودکان مقداری بیشتر است.

 

چه چیزهایی باعث کاهش آن می شوند؟

خون ریزی های گوارشی یا خون ریزی های واضح از محل زخم، سوءتغذیه و فقر آهن یا کمبود ویتامین B۱۲ ، شکستن سلول های خونی یا همولیز در اثر بعضی بیماری های خاص مثل فاوسیم، بعضی مشکلات ژنتیکی مثل گلبول های قرمز سلول داسی شکل و مشکلات مغز استخوان باعث پایین آمدن مقدار گلبول های قرمز می شوند. نارسایی و بعضی مشکلات کلیوی، بیماری های مزمن و تومورهای سرطانی و همچنین بیماری های روماتویید هم باعث از بین رفتن RBCهای خون و کاهش این عدد در برگه آزمایش می شوند.

چه چیزهایی باعث افزایش آن می شود؟

مقدار بالای گلبول قرمز می تواند نشان دهنده ظرفیت بالای حمل اکسیژن باشد. در بعضی ورزشکاران و همچنین زندگی در ارتفاع به خاطر کمبود اکسیژن در هوا باعث افزایش RBC خون می شود. بیماری های ریوی یا کلا هر نوع بیماری ای که هیپوکسی مزمن (کمبود اکسیژن طولانی مدت در بدن) ایجاد می کند، مثلا بیماری مادرزادی قلبی، هم باعث تولید بیشتر RBC می شوند.

نکته:

ـ گلبول قرمز به طور طبیعی بعد از تولید در مغز استخوان ۱۲۰ روز در خون زندگی می کند و در آخر عمر خود خرد می شود و به عناصر سازنده اش تبدیل می شود.

ـ مقدار RBC ها در طی بارداری به طور طبیعی کمی کمتر نشان داده می شود چون حجم مایع خون افزایش پیدا کرده است.

ـ عدد RBC در واقع مقدار دقیق گلبول های قرمز در ۱میلی لیتر خون محیطی است.

ـ بسته به آزمایشگاه و نوع کیت مورد استفاده، ممکن است مقیاس شمارش این سلول فرق کند.

ـ خوردن داروهایی مثل کلرامفنیکل هم باعث کاهش RBC می شود.

HCT

هموتوکریت یا HCT هم یکی از مقادیر اندازه گیری گلبول قرمز است. به طور کلی «هم» به معنی آهن است و هر جا در هر کلمه ای آمد حتما آن کلمه ارتباطی با گلبول قرمز دارد. هماتوکریت درصدی از حجم کلی خون است که از گلبول قرمز ساخته شده و با اندازه گیری قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمایش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه گیری می شود. به خاطر بیماری ها و شرایط مختلفی که می توانند اندازه گیری RBC و Hgb را با اشکال مواجه کنند، HCT هم اندازه گیری می شود تا به طور مستقیم نشان دهنده اندازه هموگلوبین و گلبول قرمز در خون باشد. این عدد معمولا با درصد نشان داده می شود. ▪ مقادیر طبیعی: اعداد بین ۴۲ تا ۵۲ درصد برای آقایان و ۳۷ تا ۴۷ درصد برای خانم ها نرمال به حساب می آید. در خانم های باردار درصد بالاتر از ۳۳ طبیعی است.

الف) محدوده خطر: HCT بالاتر از ۶۰ درصد و پایین تر از ۱۵ درصد باید باعث نگرانی پزشک شود.

ب) چه چیزهایی باعث کاهش آن می شود؟

تقریبا همان دلایل RBC،Hgb به علاوه شرایطی مثل پرکاری تیرویید، سیروزکبدی، نارسایی مغز استخوان و میلوم مولتیپل باعث کاهش هماتوریت می شوند.

ج) چه چیزهایی باعث افزایش آن می شود؟

سوختگی، اسهال شدید، بیماری های انسدادی ریوی، از دست دادن زیاد آب، تولید بیش از حد گلبول قرمز عوامل افزایش HCT هستند.

نکته:

ـ بیماری هایی که باعث به وجود آمدن شکل های غیرطبیعی گلبول قرمز می شوند (مثل بیماری گلبول قرمز داسی شکل) مقدار HCT را تغییر می دهند.

ـ وقتی مقدار گلبول سفید به شدت بالا باشد بر مقدار HCT موثر است.

ـ در صورت طبیعی بودن اندازه های گلبول قرمز، مقدار هماتوکریت ۳ برابر هموگلوبین است.

ـ هماتوکریت را نباید بلافاصله بعد از خون ریزی شدید اندازه گیری کرد.

WBC

این سه حرف مخفف «سلول های سفیدخون» و نشان دهنده گلبول های سفید است. اندازه گیری مقدار گلبول های سفید خون یکی از روش های اصلی تعیین وجود عفونت در بدن است چون این سلول ها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند در شرایط بیماری های عفونی و غیرعفونی واکنش های مختلفی از خود نشان می دهند.

شمارش WBCها دو جزء دارد. یکی مقدار کلی گلبول های سفید در یک میلی لیتر خون و جزء دیگر شمارش جزء به جزء این سلول ها چون گلبول سفید خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع معنی خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوی CBC به معنی آزمایش خون نوشته می شود درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول سفید است.مقادیر طبیعی: در بزرگسالان و بچه های بالاتر از ۲ سال مقدار گلبول سفید بین ۵ تا ۱۰ هزار در هر میلی لیتر خون طبیعی است.

الف) محدوده خطر: WBC کمتر از ۲۵۰۰ و بیشتر از ۳۰۰۰۰ هر کدام نشان دهنده بیماری هایی هستند که می توانند گاهی خطرناک باشند.

ب) چه چیزهایی باعث کاهش آن می شود؟

لکوپنی یا کاهش گلبول سفید به مقادیر زیر ۴هزار گفته می شود که معمولا در نتیجه نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی عفونت بسیار زیاد، سوءتغذیه، بیماری های خودایمنی، ایدز، به وجود می آید. در بسیاری از انواع نارسایی های مغز استخوان (مثلا بعد از شیمی درمانی، رادیوتراپی و...) هم این مقدار کاهش می یابد.

string(22) "خون "

ج) چه چیزهایی باعث افزایش آن می شود؟

افزایش گلبول سفید، لکوسیتوز نام دارد و به مقادیر بالاتر از ۱۰هزار گفته می شود. که به طور معمول نشان دهنده عفونت، التهاب، تخریب بافت بدن و یا لوسمی یا سرطان خون است. ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار WBC را افزایش می دهند.

نکته:

ـ عمل اصلی گلبو ل سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم است و در مواقع آلرژ ی ها هم این سلول ها مسوول بروز واکنش هستند.

ـ تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان دهنده عفونت با میکروب، ویروس و یا حتی استرس باشد.

ـ فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون می شود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش می دهند.

Hgb

در برگه های آزمایش مختلف ممکن است به صورت های مختلف HGB،Hg، یا Hgb نوشته شود. هم اینها مخفف کلمه هموگلوبین، یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده گلبول قرمز است. این ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسید آمینه تشکیل شده و جایگاه های مختلفی برای ترکیب با اکسیژن دارد. هموگلوبین در جایی که اکسیژن زیاد وجود دارد با آن ترکیب می شود و در محیط کم اکسیژن آن را آزاد می کند.اندازه گیری مقدارکلی هموگلوبین در واقع نوعی نشان هنده تعداد گلبول های قرمز است.

الف) مقادیر اصلی: مقدار طبیعی برای آقایان بین ۱۴ تا ۱۸ گرم در هر دسی لیتر است و برای خانم ها مقادیر بین ۱۲ تا ۱۶ گرم در هر دسی لیتر طبیعی محسوب می شود.

محدوده خطر: هموگلوبین زیر ۵ و بالای ۲۰ مقادیر بحرانی به حساب می آیند و حتما نیازمند رسیدگی فوری هستند.

ب) چه چیزهایی باعث کاهش آن می شود؟

دقیقا همان دلایل کاهش گلبول های قرمز چون هموگلوبین را هم تخریب می کنند باز کاهش مقدار آن در خون می شوند. کم خونی، خون ریزی شدید، سرطان، سوءتغذیه، بیماری لوپوس، بیماری های کلیوی و بزرگی طحال باعث کاهش هموگلوبین می شوند. مصرف آنتی بیوتیک ها، آسپیرین و ایندومتاسین و همچنین داروهای ضدسرطان هم هموگلوبین خون را کم می کنند.

ج) چه چیزهایی باعث افزایش آن می شود؟

مشکلات ریوی، سوختگی شدید، نارسایی مزمن ریه و از دست دادن زیاد آب (دهیدراسیون ) مقدار این ماده حیاتی را افزایش می دهند. جنتامایسین و متیل دوپا هم جزو داروهایی هستند که عوارض جانبی شان افزایش Hgb است.

نکته:

ـ مقدار Hgb در بارداری کاهش می یابد چون با اینکه خون سازی کمی بیشتر شده است اما حجم مایع بدن و خون بالا رفته و مقدارکلی هموگلوبین در هر دسی لیتر آن کاهش می یابد.

ـ زندگی در ارتفاع هم به خاطر نیاز بیشتر بدن به اکسیژن و کمبود اکسیژن محیط باعث تولید بیشتر هموگلوبین می شود.

ـ در طحال اغلب سلول های پیرخون تخریب می شوند. بزرگ شدن طحال یعنی تخریب بیشتر سلول ها و به همین دلیل به دنبال آن کاهش RBC و Hgb رخ می دهد.

Plt

پلاکت ها، اجزای کوچک دیسک شکلی هستند که در خون وجود دارند و از بقیه سلو ل های خونی بسیار کوچک ترند. این ساختارها حاوی آنزیم هایی هستند که باعث انعقاد خون می شوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از خون ریزی و خارج شدن گلبول قرمز از داخل رگ است.

Plt نشان دهنده تعداد پلاکت ها در هر میلی لیتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگ ترین عدد برگه آزمایش خون است.

به غیر از کنترل سیستم انعقادی خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماری های خونی هم استفاده می شود.مقادیر طبیعی: پلاکت بین ۱۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار در هر میلی مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی است. در نوزادان این مقدار کمی بیشتر است.

الف) محدوده خطر: پلاکت زیر ۵۰ هزار یا بیشتر از یک میلیون کاملا غیرطبیعی است و نیازمند توجه ویژه است.

ب) چه چیزهایی آن را کاهش می دهد؟

بزرگ شدن طحال، خون ریزی شدید و مصرف پلاکت، لوسمی یا سرطان خون ترومبوسیتوپنی، (انواع وراثتی کمبود پلاکت)، انعقاد منتشر خون در داخل رگ ها، شیمی درمانی بعد از سرطان، عفونت و نارسایی مغز استخوان باعث کاهش PH می شود. عدم تولید پلاکت هم می تواند به خاطر مشکلات استخوانی باشد.

ج) چه چیزهایی آن را افزایش می دهد؟

بیماری آرتریت روماتویید، کم خونی فقر آن و مشکلات بعد از برداشت طحال باعث افزایش مقدار پلاکت می شوند.

به این عوامل می توان بعضی سرطان ها و بیماری های ژنتیکی خاص را هم اضافه کرد.

نکته:

ـ ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت می شود. در هنگام قاعدگی مقدار پلاکت کمی کاهش پیدا می کند.

ـ قرص های ضدبارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت می شوند. در حالی که استامینوفن پلاکت را کاهش می دهد.

ـ صبح آزمایش خون بدهید

ـ انجام آزمایش خون یکی از ساده ترین روش های آزمایش است. با پیشرفت تکنولوژی و وجود دستگاه های جدید معمولا پس از چند دقیقه می توان پاسخ این آزمایش را دریافت کرد.

ـ برای انجام این آزمایش حدود ۵ تا ۷ میلی لیتر از خون وریدی لازم است که معمولا آن را در یک لوله آزمایش که با ماده ضدانعقاد خون پوشیده شده است جمع آوری می کنند.

ـ برای حل شدن بهتر ماده ضدانعقاد با خون موقع خون گیری و کمی بعد از آن لوله را تکان می دهند.در طی انجام آزمایش باید از هر اتفاقی که موجب تخریب سلول های خونی می شود جلوگیری کرد.بعد از انجام آزمایش باید مدتی روی محل خون گیری فشار وارد کرد تا خون بند بیاید. در موارد کم خونی شدید هم خون گیری برای انجام آزمایش خون مشکلی ایجاد نمی کند.برای کسانی که ترس از سوزن و یا دیدن خون دارند باید تمهیدات ویژه در نظر گرفته شود.

ـ به غیر از اجزای اصلی آزمایش خون مثل مقادیر پلاکت، گلبول سفید و قرمز، هموگلوبین، مقیاس های دیگری مثل MCV و MCH و MCHC وجود دارند که همه مربوط به گلبول قرمز و اندازه، شکل و مقدار هموگلوبین آن هستند. مقادیر متفاوت هر کدام از اینها می تواند نشان دهنده نوع خاصی از کم خونی باشد.

ـ بهترین زمان برای انجام آزمایش خون صبح و در شرایط طبیعی بدن است. استرس، فعالیت شدید و یا خون ریزی حاد می تواند نتایج را کمی تغییر دهد.

کما (Coma)

کما (Coma)

اغما یا کما وضعیتی است که بیمار ناهشیار و فاقد بیداری بوده، حالتی که پاسخ هدفمند نسبت به محیط وجود نداشته و نتوان با تحریکات محیطی، بیمار را از این وضع بیدار کرد. تحریکات دردناک در این بیماران احتمالا پاسخی ایجاد نمی کند، یا باعث پاسخ های رفلکسی فاقد هدف می گردد که چنین پاسخ هایی نیز مربوط به راه های طناب نخاعی یا ساقه مغز هستند. به طور تیپیک، وضعیت چشم ها بسته بوده و به خودی خود باز نیستند. بیماری که به کما رفته صحبت نمی کند و تحریکات کلامی باعث ایجاد پاسخ در او نمی شود.
علل اغما
دو ساختار مهم مغزی باعث هوشیاری فرد می گردند که اختلال در عملکرد آنها عمل هوشیاری را متاثر می کند که این دو ساختمان اصلی عبارتنداز:
* نیمکره های مغزی
* سیستم فعال کننده مشبک (Reticular activating system, or RAS) در ساقه مغزی در ناحیه ای بالاتر از قسمت میانی پل مغز
انواع اغما
*اغمای متابولیک
*اغمای نورولوژیک
برخی از مواردی که باعث کمای متابولیک می گردند:
*مسمومیت ها همانند مسمومیت با الکل، مونواکسد کربن، آسپرین، داروهای ضد افسردگی، تریاک
*پرکاری و کم کاری تیرویید (هیپرتیروییدی و هیپوتیروییدی)
*نارسایی کبدی و کلیوی
*نارسایی قلبی و تنفسی
*افزایش دی اکسید کربن خون
*کاهش قند خون (هیپوگلیسمی)
*افزایش و کاهش کلسیم خون (هیپرکلسمی و هیپوکلسمی)
*کاهش و افزایش دمای بدن (هیپوترمی و هیپرترمی)
*کاهش و افزایش سطح سرمی سدیم (هیپوناترمی و هیپرناترمی)
*سندرم رای
*آنسفالوپاتی ورنیکه. آنسفالوپاتی به معنای هر نوع بیماری استحاله ای مخ است.
*کتواسیدوز دیابتی
*مسمومیت خون (سپتی سمی). سپتی سمی یعنی عفونت باکتریایی خون یا محصولات سمی باکتری ها در خون
*کاهش میزان اکسیژن مغز (آنوکسی مغزی)
*افزایش اوره خون (اورمی)
برخی از مواردی که باعث کمای نورولوژیک می گردند شامل:
*آسیب های ناشی از ضربه های مغزی
*ضایعات عروقی مغز (سکته های مغزی) به علت ایسکمی یا خونریزی
*تومورهای مغز
*فتق مغزی
*مننژیت (التهاب مننژ)
*آنسفالیت (التهاب مخ)
*آبسه های مغزی
*گاهی به علت بیماری های تخریبی مانند پارکینسون و آلزایمر (در مراحل پایانی بیماری)
*هیدروسفالی (تجمع مایع مغزی-نخاعی در جمجمه) شدید

بسیاری از بیماران پس طی مدتی از کما خارج می شوند، بیدار شده، هوشیاری و بسیاری از عملکردهای گذشته خود را بازمی یابند. برخی اگرچه بیداری، هوشیاری و اعمال حرکتی خود را مجددا به دست می آورند، ولی ممکن است عملکردهای حرکتی، شناختی و رفتاری آنها همانند گذشته نباشد. بسیاری از بیماران نیز با وجود بیدار شدن، فاقد آگاهی از خود یا محیط خود هستند که به این وضعیت "حالت نباتی پایدار" (Persistent vegetative state) می گویند. در حالت نباتی پایدار، اعمالی همانند بلع، جویدن، کنترل حرارت، تنفس و تنظیم گردش خون به طور نسبی طبیعی می مانند. درصورت مراقبت های کافی از این بیماران ممکن است تا سال ها زنده بمانند.

سرعت سدیمانتاسیون گلبول قرمز

سرعت رسوب گلبولی یا سرعت رسوب گلبول های قرمز (سرعت سدیمانتاسیون اریتروسیت ها)

سرعت رسوب گلبول های قرمز (Erythrocyte sedimentation rate, or ESR)

سدیمانتاسیون به معنای رسوب یا ته نشینی است و اریتروسییت ها همان گلبول های قرمز (گویچه های قرمز) هستند.

سرعت رسوب گلبولی تستی است جهت تعیین سرعت رسوب گلبول های قرمز خون که واحد آن میلی متر در ساعت است. درحقیقت اگر خونی را با اضافه کردن ماده ضد انعقاد بی حرکت در محلی نگه داریم، گلبول های قرمز یا اریتروسیت های آن پس از مدتی در لوله آزمایش رسوب می کنند و پلاسما در بالا قرار می گیرد.

سرعت رسوب گلبول های قرمز (ESR) عبارت است از ارتفاع ستون پلاسما پس از یک ساعت که برحسب میلی متر در ساعت تعیین می شود.

عوامل موثر بر سرعت رسوب گلبولی

*عوامل گلبولی مانند شکل، وزن مخصوص، تعداد، سطح و میزان به هم چسبیدن گلبول های قرمز

*عوامل پلاسمایی مانند میزان آلبومین، گلبولین، فیبرینوژن و ویسکوزیته

آلبومین پلاسما باعث کاهش سرعت رسوب گلبولی می گردد. در بیشتر عفونت های حاد که با کاهش آلبومین پلاسما همراه است، سرعت رسوب گلبولی افزایش می یابد. افزایش گلبولین و فیبرینوژن سبب افزایش سرعت رسوب می گردد.

حداکثر میزان طبیعی سرعت رسوب گلبولی در مردان زیر پنجاه سال، 15 میلی متر در ساعت و برای زنان کمتر از پنجاه سال با روش وسترگرن، 20 میلی متر در ساعت است.

برخی از حالت های بالینی همراه با افزایش سدیمانتاسیون عبارتنداز:

*پنومونی

*تب روماتیسمی

*تومورها

*دیابت

*حاملگی از ماه سوم به بعد

*سل

*عفونت

*مسمومیت ها

*بیماری های خودایمنی

آنمی با فقر آهن، پلی سیتمی (افزایش گلبول های قرمز) و لکوسیتوز (افزایش گلبول های سفید) باعث کاهش سدیمانتاسیون می گردند.

گلبول سفید

آزمایش خون یا CBC یا complete blood count به معنای «شمارش کامل خون» ، یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال اصلی‌ترین آزمایشاتی است که می‌تواند زمینه تشخیص بسیاری از بیماری‌ها را فراهم آورد و از همه مهم تر، بیانگر شرایط کلی و حیاتی بدن است. در این پست فقط به گلبول های سفید خون اشاره می شود.

میزان گلبول های سفید خون (White blood cell or WBC)

این سه حرف مخفف «سلول‌های سفید خون» یا گلبول‌های سفید هستند. اندازه‌گیری مقدار گلبول‌های سفید خون، یکی از روش‌های اصلی برای تعیین وجود عفونت در بدن است، چون این سلول‌ها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند، در بیماری‌های عفونی و غیرعفونی واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.

شمارش WBCها دو جزء دارد: یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی‌لیتر خون و دوم شمارش جزء به جزء این سلول‌ها، چون گلبول‌ های سفید خون، پنج نوع مختلف دارند که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع، معنی خاص خود را خواهد داشت(تصویر پایین).

کلمه «diff» که در جلوی CBC نوشته می‌شود، درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول‌سفید است.

مقادیر طبیعی : در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از 2 سال مقدار گلبول‌سفید بین 5 تا 10 هزار در هر میلی‌لیتر خون طبیعی است.

محدوده خطر: WBC کمتر از 2500 و بیشتر از 30000 نشان‌دهنده بیماری‌هایی هستند که می‌توانند گاهی خطرناک باشند.

چه چیزهایی باعث کاهش WBC می‌شود؟

لکوپنی یا کاهش گلبول‌سفید به مقادیر کمتر از 4 هزار گفته می‌شود که معمولا در اثر نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی ، عفونت بسیار زیاد، سوءتغذیه، بیماری‌های خودایمنی و ایدز به وجود می‌آید. در بسیاری از انواع نارسایی‌های مغز استخوان، مثلا بعد از شیمی‌درمانی،‌ رادیوتراپی و ... هم این مقدار کاهش می‌‌یابد.

چه چیزهایی باعث افزایش WBC می‌شود؟

افزایش گلبول‌ سفید، لکوسیتوز نام دارد و به مقادیر بالاتر از 10هزار گفته می‌شود که به طور معمول نشان‌دهنده عفونت، التهاب، تخریب بافت بدن، لوسمی یا سرطان خون است.

ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار WBC را افزایش می‌دهد.

نکته:

- عمل اصلی گلبو‌ل‌سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم از بدن است و در مواقع آلرژ‌ی‌ها هم این سلول‌ها مسئول بروز واکنش هستند.

- تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان‌دهنده عفونت با میکروب (مثل باکتری یا ویروس) و یا حتی استرس باشد.

- فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون می‌شود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش می‌دهند.

هماتوکریت

 

HCT یا (Hematocrit)

هماتوکریت یا HCT هم یکی از مقادیر اندازه‌گیری گلبول قرمز است. به طور کلی «هِم» (heme) به معنای آهن است و هر جا در هر کلمه‌ای آمد، حتما آن کلمه ارتباطی با گلبول قرمز دارد.

هماتوکریت درصدی از حجم کل خون است که شامل گلبول های قرمز می باشد و با اندازه‌گیری قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمایش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه‌گیری می‌شود.

به خاطر بیماری‌ها و شرایط مختلفی که می‌توانند اندازه‌گیری هموگلوبین و گلبول قرمز را با اشکال مواجه کنند، HCT هم اندازه‌گیری می‌شود تا به طور مستقیم نشان‌دهنده اندازه هموگلوبین و گلبول قرمز باشد. این عدد معمولا با درصد نشان داده می‌شود.

مقادیر طبیعی : 42 تا 52 درصد برای آقایان و 37 تا 47 درصد برای خانم‌ها. در خانم‌های باردار درصد بالاتر از 33 طبیعی است.

محدوده خطر : HCT بالاتر از 60 درصد و پایین‌تر از 15 درصد.

چه چیزهایی باعث کاهش آن می‌شود؟

تقریبا همان عواملی که باعث کاهش هموگلوبین و گلبول های قرمز خون می شوند. شرایطی مثل پرکاری تیروئید، سیروز کبدی، نارسایی مغز استخوان و میلوم مولتیپلMultiple) (myeloma نیز باعث کاهش هماتوکریت می‌شوند.

چه چیزهایی باعث افزایش آن می‌شود؟

سوختگی، اسهال شدید، بیماری‌های انسدادی ریوی، از دست دادن زیاد آب بدن، تولید بیش از حد گلبول قرمز از عوامل افزایش دهنده ی HCT هستند.

نکته:

- بیماری‌هایی که باعث به وجود آمدن شکل‌های غیرطبیعی گلبول قرمز می‌شوند (مثل بیماری گلبول قرمز داسی‌‌شکل) مقدار HCT را تغییر می‌دهند.

- وقتی مقدار گلبول سفید خیلی بالا باشد، بر مقدار HCT موثر است.

- در صورت طبیعی بودن اندازه‌های گلبول قرمز، مقدار هماتوکریت، سه برابر هموگلوبین است.

- هماتوکریت را نباید بلافاصله بعد از خون‌ریزی شدید اندازه‌گیری کرد.

مقدار کلسترول و چربی خون

مقدار کلسترول و چربی خون

برای اغلب ما این اتفاق افتاده است که نسبت به تفسیر نتایج آزمایش خون خود یا نزدیکان مان حساس شده باشیم، البته اغلب نتایج آزمایشات خون همراه با مقادیر مرجع و رفرانس هستند که کار را بسیار راحت نموده است.

با وجود این، در بعضی موارد، علامت هایی اختصاری و یا در برخی موارد اطلاعات مختصر ما در مورد نقش بعضی مواد شیمیایی در بدن، ممکن است ما را گیج کنند که البته همین اتفاق، ما را به دانستن سریع تر نتیجه آزمایش حساس تر می کند.

در اغلب موارد، به دنبال بروز مشکل یا بیماری مکلف به انجام تست خون می شویم، اما در موارد بسیاری هم تغییراتی در اجزاء خونی ما رخ می دهد که بدون انجام آزمایش هیچ موقع متوجه آن نمی شویم و این تغییرات در درازمدت بر روی سلامتی ما اثر سوء خود را نشان می دهند.

کلسترول (chol)

ماده چرب زرد رنگی است که در خون جریان دارد و افزایش سطح آن با افزایش ریسک بیماری های قلبی رابطه مستقیم دارد.

وجود کلسترول برای بدن حیاتی است، زیرا اعمال مهی در بدن انجام می دهد، مثلا برای عملکرد فیبرهای عصبی، تشکیل نمک های صفراوی، حفظ ساختمان غشاء سلول ها و به عنوان پیش ساز هورمون های جنسی در بدن کاربرد دارد.

میزان بالای آن در آزمایش نشان دهنده افزایش مصرف قند و کربوهیدرات و چربی در رژیم است و سطوح پایین آن نشان دهنده چربی کم در رژیم، سوء تغذیه و ... می باشد.

تقریبا 40 درصد کلسترول از منابع غذایی تأمین می گردد(بقیه توسط خود بدن ساخته می شود)، بنابراین با رژیم کم کلسترول می توان آن را به راحتی تنظیم نمود.

بیشتر منشا کلسترول رژیم، چربی های اشباع موجود در محصولات گوشتی حیوانی و فرآورده های لبنی پُرچرب هستند.

کلسترول خود شامل دو نوع HDL و LDL است.

LDL:

LDL به نام " کلسترول بد " هم خوانده می شود و در واقع برای بدن ضروری است، چون کلسترول ساخته شده در کبد را برای نیازهای ساختمانی سلول حمل می نماید. اما مقادیر اضافی آن در دیواره رگ های و بافت ها رسوب می کند.

توصیه پزشکان کاهش سطح LDL به کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر است که البته در افرادی که دچار بیماری های قلبی هستند، بهتر است حتی به کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر هم برسد.

HDL:

HDL به " کلسترول خوب " معروف است، زیرا وظیفه آن برداشت کلسترول اضافی از دیواره رگ ها و انتقال آن به کبد برای دفع کلسترول می باشد.

میزان کم HDL در آزمایش، نشان دهنده دریافت رژیم غنی از کربوهیدرات تصفیه شده است. میزان HDL حدود 20 درصد کل کلسترول است. در بعضی آزمایشات نسبت کلسترول به HDL نیز آورده می شود که بهتر است کمتر از 5 باشد. مناسب ترین میزان آن در مردان بزرگسال بیشتر از 40 و در زنان بزرگسال بیشتر از 50 است. هر چقدر این مقادیر بیشتر باشند از نظر سلامتی مناسب تر است.

در واقع نسبت LDL به HDL ارزش تشخیصی زیادی دارد و بهتر است این نسبت کمتر از 3 باشد. در افرادی که این نسبت در آن ها بین 3 تا 6 قرار دارد، جزو گروه ریسک متوسط هستند و اگر این نسبت بیشتر از 6 باشد، در گروه پُر خطر برای ابتلا به بیماری های قلبی قرار می گیرند.

چربی خون ( TG = تری گلیسیرید)

تری گلیسیریدها در واقع دسته ای از چربی های بدن هستند که به عنوان سوخت و تامین انرژی برای متابولیسم بدن به کار می روند.

افزایش سطح آن ها در خون معمولاً نشانه دریافت زیاد کربوهیدرات است و کاهش آن در هیپوتیروئیدی، سوء تغذیه و سوء جذب مشاهده می شود و در مقایسه با کلسترول، ارتباط ضعیف تری با بیماری های قلبی دارد.

سطح آن به دریافت اخیر غذایی بسیار حساس است(خوردن غذای سبک قبل از آزمایش و حتی الامکان مصرف آن عصر روز قبل به طوری که 12 ساعت ناشنا رعایت شود، یکی از همین دلایل است).

میزان مناسب تری گلیسیرید، معمولاً زیر 150 تا 200 بوده و در شرایط سنی مختلف متفاوت است. اگر میزان اندازه گیری شده، ضمن رعایت رژیم غذایی مناسب، بالاتر از 200 بود، توصیه جدی به انجام تمرینات ورزشی منظم روزانه می شود.

هموگلوبین

هموگلوبین

Hgb یا (Hemoglobin)

در برگه‌های آزمایش مختلف ممکن است به صورت‌های مختلف HGB،Hg، یا Hgb نوشته شود. همه این ها مخفف کلمه هموگلوبین، یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده گلبول های‌ قرمز است که با اکسیژن ترکیب می شود و آن را در خون حمل می کند.

این ماده که در آن آهن به کار رفته، جایگاه‌های مختلفی برای ترکیب با اکسیژن دارد. هموگلوبین در جایی که اکسیژن زیاد وجود دارد با آن ترکیب می‌شود و در محیط کم اکسیژن، آن را آزاد می‌کند.

اندازه‌گیری مقدارکلی هموگلوبین، به نوعی نشان‌هنده تعداد گلبول‌های قرمز است.

مقادیر اصلی طبیعی : برای آقایان 14 تا 18 گرم در دسی‌لیتر و برای خانم‌ها مقادیر 12 تا 16 گرم در دسی‌لیتر.

محدوده خطر: هموگلوبین زیر 5 و بالای 20 مقادیر خطرزا به حساب می‌آیند و حتما نیازمند رسیدگی فوری هستند.

چه چیزهایی باعث کاهش هموگلوبین می‌شود؟

همان دلایلی که باعث کاهش گلبول‌های قرمز می شوند، با تخریب هموگلوبین، مقدار آن را هم کم می کنند. کم‌خونی، خون‌ریزی شدید، سرطان، سوءتغذیه، بیماری لوپوس، بیماری‌های کلیوی و بزرگی طحال باعث کاهش هموگلوبین می‌شوند. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، آسپیرین و ایندومتاسین و همچنین داروهای ضدسرطان هم مقدار هموگلوبین خون را کم می‌کنند.

چه چیزهایی باعث افزایش هموگلوبین می‌شود؟

مشکلات ریوی، سوختگی شدید، نارسایی مزمن ریه و از دست دادن زیاد آب بدن (دهیدراسیون‌) مقدار این ماده حیاتی را افزایش می‌دهند. داروهای جنتامایسین و متیل‌دوپا هم هموگلوبین را افزایش می دهند.

نکته:

- مقدار هموگلوبین در بارداری کاهش می‌یابد، چون با اینکه خون‌سازی کمی بیشتر شده است، اما حجم مایع بدن و خون بالا رفته و مقدار کلی هموگلوبین در هر دسی‌لیتر کاهش می‌یابد.

- زندگی در ارتفاعات هم به خاطر نیاز بیشتر بدن به اکسیژن و کمبود اکسیژن محیط، باعث تولید بیشتر هموگلوبین می‌شود.

- در طحال اغلب سلول‌های پیر خون تخریب می‌شوند. بزرگ شدن طحال، یعنی تخریب بیشتر سلول‌ها و به دنبال آن کاهش گلبول های قرمز و هموگلوبین رخ می‌دهد.

هماتوکریت

هماتوکریت

HCT یا (Hematocrit)

هماتوکریت یا HCT هم یکی از مقادیر اندازه‌گیری گلبول قرمز است. به طور کلی «هِم» (heme) به معنای آهن است و هر جا در هر کلمه‌ای آمد، حتما آن کلمه ارتباطی با گلبول قرمز دارد.

هماتوکریت درصدی از حجم کل خون است که شامل گلبول های قرمز می باشد و با اندازه‌گیری قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمایش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه‌گیری می‌شود.

به خاطر بیماری‌ها و شرایط مختلفی که می‌توانند اندازه‌گیری هموگلوبین و گلبول قرمز را با اشکال مواجه کنند، HCT هم اندازه‌گیری می‌شود تا به طور مستقیم نشان‌دهنده اندازه هموگلوبین و گلبول قرمز باشد. این عدد معمولا با درصد نشان داده می‌شود.

مقادیر طبیعی : 42 تا 52 درصد برای آقایان و 37 تا 47 درصد برای خانم‌ها. در خانم‌های باردار درصد بالاتر از 33 طبیعی است.

محدوده خطر : HCT بالاتر از 60 درصد و پایین‌تر از 15 درصد.

چه چیزهایی باعث کاهش آن می‌شود؟

تقریبا همان عواملی که باعث کاهش هموگلوبین و گلبول های قرمز خون می شوند. شرایطی مثل پرکاری تیروئید، سیروز کبدی، نارسایی مغز استخوان و میلوم مولتیپلMultiple) (myeloma نیز باعث کاهش هماتوکریت می‌شوند.

چه چیزهایی باعث افزایش آن می‌شود؟

سوختگی، اسهال شدید، بیماری‌های انسدادی ریوی، از دست دادن زیاد آب بدن، تولید بیش از حد گلبول قرمز از عوامل افزایش دهنده ی HCT هستند.

نکته:

- بیماری‌هایی که باعث به وجود آمدن شکل‌های غیرطبیعی گلبول قرمز می‌شوند (مثل بیماری گلبول قرمز داسی‌‌شکل) مقدار HCT را تغییر می‌دهند.

- وقتی مقدار گلبول سفید خیلی بالا باشد، بر مقدار HCT موثر است.

- در صورت طبیعی بودن اندازه‌های گلبول قرمز، مقدار هماتوکریت، سه برابر هموگلوبین است.

- هماتوکریت را نباید بلافاصله بعد از خون‌ریزی شدید اندازه‌گیری کرد.

پلاکت خون

پلاکت خون:

آزمایش خون یا CBC یا complete blood count به معنای «شمارش کامل خون» ، یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال اصلی‌ترین آزمایشاتی است که می‌تواند زمینه تشخیص بسیاری از بیماری‌ها را فراهم آورد و از همه مهم تر، بیانگر شرایط کلی و حیاتی بدن است. در این پست فقط به پلاکت های خون اشاره می شود.

میزان پلاکت ها (Plt)

پلاکت‌ها، اجزای کوچک مسطحی هستند که در خون وجود دارند و از بقیه سلو‌ل‌های خونی بسیار کوچک ترند. این ساختارها حاوی آنزیم‌هایی هستند که باعث انعقاد خون می‌شوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از خون‌ریزی و خارج شدن گلبول‌قرمز از داخل رگ است.

علامت Plt در آزمایش خون نشان‌دهنده تعداد پلاکت‌ها در هر میلی‌لیتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگ ترین عدد برگه آزمایش خون است.

غیر از کنترل انعقاد خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماری‌های خونی هم استفاده می‌شود.

مقادیر طبیعی : پلاکت بین 150 هزار تا 400 هزار در هر میلی‌مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی است. در نوزادان این مقدار کمی بیشتر است.

محدوده خطر : پلاکت زیر 50 هزار یا بیشتر از یک میلیون غیر طبیعی است و نیازمند توجه خاص است.

چه چیزهایی پلاکت را کاهش می‌دهد؟

بزرگ شدن طحال، خون‌ریزی شدید و مصرف پلاکت، لوسمی یا سرطان خون، ترومبوسیتوپنی، انواع وراثتی کمبود پلاکت، انعقاد منتشر خون در داخل رگ‌ها، شیمی‌درمانی بعد از سرطان، عفونت و نارسایی مغز استخوان باعث کاهش پلاکت می‌شوند. عدم تولید پلاکت می‌تواند به خاطر مشکلات استخوانی نیز باشد.

چه چیزهایی پلاکت را افزایش می‌دهد؟

بیماری‌ آرتریت روماتویید، کم‌خونی فقر آهن، مشکلات بعد از برداشتن طحال، بعضی سرطان‌ها و بیماری‌های ژنتیکی خاص باعث افزایش مقدار پلاکت می‌شوند.

نکاتی در رابطه با پلاکت خون

- ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت می‌شود.

- در هنگام قاعدگی مقدار پلاکت خون کمی کاهش پیدا می‌کند.

- قرص‌های ضد بارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت می‌شوند.

- داروی استامینوفن پلاکت را کاهش می‌دهد.

اجزای دیگر آزمایش خون

به غیر از اجزای اصلی آزمایش خون مثل مقدار پلاکت، گلبول‌سفید و قرمز، هموگلوبین، مقادیر دیگری مثل:

MCV یا mean corpuscular volume و

MCH یا mean corpuscular hemoglobin و

MCHC یا mean corpuscular hemoglobin concentration وجود دارند که همه مربوط به گلبول‌قرمز و اندازه و شکل و مقدار هموگلوبین آن هستند. مقادیر متفاوت هر کدام از این ها می‌تواند نشان‌دهنده ی نوع خاصی از کم‌خونی باشد

لوسمی(لوکمی)

لوکمی سرطان بافت های خونساز بدن است که شامل مغز استخوان و دستگاه لنفاوی می شود. واژه "لوکمی" در یونانی به معنای "خون سفید" است. این بیماری معمولاً از گلوبولهای سفید خون شروع می شود

ادامه نوشته

..:::: خون‌ريزي بعد از جراحي با اتيکون بند مي‌آيد ::::..

شرکت تجهيزات پزشکي اومنکس، محصول جديد خود با نام اتيکون (Ethicon) را به بازار عرضه خواهد کرد. اين محصول که نوعي چسب براي دستيابي به انعقاد خون و جلوگيري از خون‌ريزي است، عمدتا در جراحي‌هاي داراي خون‌ريزي‌هاي شديد همچون جراحي‌هاي عروق به کار گرفته خواهد شد. اين چسب به تازگي از سوي اداره نظارت بر غذا و داروي ايالات متحده آمريکا نيز مورد تاييد قرار گرفته است.
استفاده از اتيکون بسيار راحت بوده و ظرف کمتر از 30 ثانيه توسط جراح به کار گرفته مي‌شود. مطالعات اوليه نشان داده‌اند قدرت اتيکون در جلوگيري از خون‌ريزي نسبت به انواع مشابه حدودا 2 تا 4 برابر بيشتر است. اين کارآزمايي‌ها روي 151 بيمار در 13 مرکز درماني در سطح اروپا و آمريکا به انجام رسيده‌اند و نشان مي‌دهند توقف خون‌ريزي با استفاده از ايتکون ظرف 99/1 دقيقه صورت مي‌گيرد. اين درحالي است که بدون استفاده از اتيکون توقف خون‌ريزي به طور متوسط 73/6 دقيقه طول خواهد کشيد. از همه مهم‌تر اينکه، استفاده از اتيکون با بروز هيچ‌گونه عارضه جانبي در بيمارستان همراه نبوده است.
اتيکون تاکنون در جراحي‌هاي باي پس آئورتوباي فمورال، باي‌پس فمورال پوپليتئال، جراحي اندريسم آئورت شکمي، اندآرترکتومي و برخي ديگر از جراحي‌هاي عروقي با موفقيت مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از اتيکون در بيماراني که نسبت به سيانوآکريلات يا فرمالدئيد حساسيت يا آلرژي دارند، ممنوع است.

نشانگان پاژه -----------اسکروتر

 

 

خانمی 47 ساله بدون سابقه پزشکی قبلی، با تورم، درد و قرمزی بازو و دست راست به دنبال فعالیت شدید مراجعه کرد. یافت ههای سونوگرافی، CT اسکن و  MRI طبیعی بودند. علایم بیمار پایدار باقی ماند. یک هفته پس از مراجعه، بیمار تحت سونوگرافی با پروب میکروکانوکس قرار گرفت که امکان مشاهده بهتر ناحیه زیر ترقوه را فراهم م یکرد. در این آزمون انسداد نیمه کامل ورید ساب کلاوین نزدیک به ترقوه، ناشی از ترومبوز کوچکی که به یکی از دریچ ههای وریدی چسبیده بود دیده شد. تشکیل لخته خون در وریدهای عمقی بازوها به عنوان سندرم پاژه– اسکروتر شناخته م یشود. این بیماری نادر اغلب در بیماران جوان و سالم رخ می دهد. قطعات ترومبوتیک کوچک که سبب انسداد عروقی چشمگیر از نظر بالینی می شوند ممکن است به راحتی در فرایندهای تشخیصی استاندارد نادیده گرفته شوند؛ به ویژه اگر ترومبوز درست زیر ترقوه قرار گرفته باشد. بیمار با داروی ضدانعقاد خوراکی درمان شد. یک ماه پس از آغاز داروی ضدانعقاد، تورم و تغییر رنگ بازو و دست بیمار در حالت استراحت وجود نداشت، هر چند که علایم به هنگام استفاده شدید از بازوها بازمی گشت، پس از دو ماه پیگیری، علائم و ترومبوز به طور کامل رفع شدند.

..:::: دستگاه بازيافت خون در زمان جراحي ساخته شد ::::..

محققان دانشگاه استراثكلايد دست به ساخت يك دستگاه جديد زده‌اند كه خون از دست رفته در زمان جراحي را جمع‌آوري كرده و پس از متمركز كردن سلول‌هاي خوني، آن را به صورت داخل وریدی به فرد باز مي‌گرداند. از دست دادن خون زياد در دنياي پزشكي يكي از بزرگترين دلايل مرگ در طول يك عمل جراحي قلبي است كه در حال حاضر انتقال خون براي جلوگيري از آن استفاده مي‌شود كه با مشكلات خاص خود همراه است.
اين دستگاه جديد كه « HemoSep» نام داشته، در پي كارآزمايي‌هاي موفقيت‌آميز آن در بيش از 100 عمل جراحي قلب باز، به تازگي براي استفاده در كانادا و اروپا تائيديه گرفته است. استفاده از اين دستگاه، نياز به انتقال خون را پس از عمل كاهش مي‌دهد. در جريان اين فرآيند، خون از محل جراحي يا ديگر دستگاههاي مورد استفاده در عمل مكيده مي‌شود. يك كيسه خون در اين دستگاه از يك اسفنج شيميايي و همزن مكانيكي براي متمركز كردن خون ريخته شده استفاده مي‌كند. پس از اين جريان، سلولهاي متمركز شده خون به طور وريدي به بدن بازگشته و به طور چشمگيري مي‌تواند ميزان خون مورد نياز از اهداكنندگان و واكنش به خون اهدايي را به حداقل برساند چرا كه بيمار از خون خود استفاده خواهد كرد. همچنين اين فرآيند در طول عمل جراحي اتفاق افتاده و نيازي به كارشناسان ورزيده براي گرفتن خون از فرد ديگر، پردازش آن از طريق سانتریفیوژ و تزريق آن به بيمار نخواهد بود.

طحال

یادمان باشد اگر وزن طحال مساوی یا بیشتر از 500 گرم یا طول آن مساوی یا بیشتر از 15 سانتی متر باشد به آن اسپلنومگالی گفته می شود. در حالی که هیپراسپلنیسم به وجود پان سیتوپنی در یک رده یا بیشتر از سلول های خونی در حضور مغز استخوان نرمال اطلاق می گردد. شایعترین اندیکاسیون اسپلنکتومی، تروما به طحال و شایعترین اندیکاسیون اسپلنکتومی الکتیو ITP می باشد. اندیکاسیون اسپلنکتومی در آنمی همولیتیک وابسته به آنتی بادی گرم شکست درمان با استروئید است. بیماری آگلوتینین سرد هرگز به اسپلنکتومی نیاز پیدا نمی کند. اندیکاسیون اسپلنکتومی در اسفروسیتوز ارثی عبارتند از: آنمی همولیتیک، ترانسفیوژن های راجعه، و زخم های مقاوم و سرکش در پاها. اندیکاسیون اسپلنکتومی در سیکل سل عبارتند از: بحران های حاد ناشی از گیرافتادن سلول ها، هیپراسپلنیسم، و آبسه طحال. اندیکاسیون اسپلنکتومی در تالاسمی ماژور عبارتند از: بیماران نیازمند به مقادیر بالای ترانسفوزیون (بیشتر از 200ml/kg در هر سال)، بیماران دچار احساس ناراحتی ناشی از اسپلنومگالی، و انفارکتوس های دردناک طحالی. در کمبود G6PD معمولا اسپلنکتومی اندیکاسیون ندارد.  در لوسمی میلوئید مزمن (CML)، لوسمی میلوئید حاد (AML) و لوسمی میلومنوسیتیک مزمن (CMML) اسپلنکتومی جهت کاهش درد و سیری زودرس اندیکاسیون دارد. اسپلنکتومی در مراحل انتهایی ترومبوسیتمی اسانسیل (ET) و پلی سیتمی ورا (PV) که متاپلازی میلوئید ایجاد شده کاربرد دارد. اندیکاسیون های اسپلنکتومی در پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک (ITP) عبارتند از: شکست درمان طبی، استفاده طولانی مدت از استروئیدها (احتیاج به تجویز بیش از 10 تا 20 میلی گرم در روز استروئید به مدت 3 الی 6 ماه جهت حفظ تعداد پلاکت در حد 30000)، و بعد از اولین عود بیماری. اسپلنکتومی اورژانس در صورت وقوع خونریزی شدید و تهدید کننده حیات همچون خونریزی داخل جمجمه ای کاربرد دارد. در پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک (TTP) اسپلنکتومی در بیمارانی که دچار عود گردیده اند یا احتیاج به چند نوبت تعویض پلاسما جهت کنترل علائم دارند به کار برده می شود. اندیکاسیون های اسپلنکتومی در سندرم فلتی (تریاد آرترین روماتوئید، اسپلنومگالی و نوتروپنی) عبارتند از: نوتروپنی علامتدار (کمتر از 2000)، آنمی وابسته به تزریق خون، و ترومبوسیتوپنی شدید.

ایدز . راه های پیشگیری از ایدز . درمان بیماری ایدز . ایدز

ایدز یا AIDS مخفف کلمه "ACQUIRED IMMUNE DEFICIENCY SYNDROME" به معنای "سندرم نقص اکتسابی ایمنی" است. ایدز در اثر اختلال عملکرد ایمنی سلولی و هومورال رخ می‌دهد و به دنبال آن بیمار درمقابل انواع عفونت‌ها و سرطان‌ها 3115 بی‌‌دفاع شده و در نهایت منجر به مرگ فرد می‌شود. انسان‌های مبتلا حتی در مقابل بیماری‌ها و عفونت‌های بسیار سبک هم نمی‌توانند مقاومت کنند.

ایدز در آغاز در بین مردان هم‌جنس باز فعال از نظر جنسی و افراد معتاد به داروهای وریدی در ایالات متحده شناسایی شد و تا سال 1985مردان هم‌جنس باز، عامل انتقال سه چهارم موارد ایدز بودند. در ایران اولین مورد ایدز، در یک کودک 6 ساله در سال 1366 مشاهده شد. وی از فرآورده‌های خونی وارداتی به کشور استفاده می‌کرد و از آن زمان به بعد انجام آزمایش خون برای استفاده کنندگان از فرآورده‌های خونی اجباری شد.

ادامه نوشته

نگاهی به انواع بیماری‌های کم خونی (1)

یکی از عمومی‌ترین ناراحتی‌های خونی ، بیماری کم خونی است. علت آن کم بودن تعداد گلبول‌های قرمز یا کم بودن مقدار هموگلوبین در این گلبول‌هاست

 کم خونی ممکن است ناشی از کمبود آهن در جیره غذایی باشد در این حالت گلبول‌های قرمز به تعداد عادی وجود دارند اما در آنها مقدار هموگلوبین کم است. در این وضعیت تعداد یا اندازه گلبول‌های قرمز یا مقدار هموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن بین خون و سلول‌ها دچار اختلال می‌شود. از علل ایجادکننده کم‌خونی می‌توان کمبودهای تغذیه ای، خونریزی، ناهنجاری های ژنتیکی، بیماری‌های مزمن یا مسمومیت‌های دارویی را نام برد. منظور از کم‌خونی‌های تغذیه‌ای کم‌خونی‌هایی است که در اثر دریافت ناکافی مواد مغذی ایجاد می‌شوند. در رژیم غذایی کم‌خونی، ابتدا باید دید بدن دچار کدام دسته از کم‌خونی‌هاست، مثلا در کم‌خونی شایع‌ فقر آهن؛ گوشت قرمز، جگر، اسفناج و حبوبات تجویز می‌شود. البته باید توجه داشت که «آهن» موجود در گوشت قرمز و پروتئین‌ها به‌راحتی از طریق دستگاه گوارش، جذب می‌شود، ولی آهن موجود در گیاهان و حبوبات به خوبی جذب بدن نمی‌شوند.برای دیدن بقیه مطلب برروی ادامه مطلب کلیک کنید....

ادامه نوشته

نگاهی به انواع بیماری‌های کم خونی (2)

در تمام انواع کم خونی بافت‌های بدن به‌ویژه ماهیچه‌ها و مغز به خاطر کمبود اکسیژن آسیب می‌بینند.

تالاسمی‌
تالاسمی‌نوعی کم خونی ارثی است که در آن در تولید هموگلوبین اختلال به‌وجود آمده است. دو نوع تالاسمی‌وجود دارد. تالاسمی‌مینور (خفیف) و تالاسمی‌ماژور (شدید). در تالاسمی‌مینور به‌طور معمول اشخاص سالم و طبیعی هستند اما برخی از آنها ممکن است کم‌خونی خفیفی داشته باشند. بیشتر مبتلایان به تالاسمی‌مینور از بیماری خود اطلاعی ندارند و وقتی از این مسئله مطلع می‌شوند که خونشان مورد آزمایش قرار گیرد یا صاحب فرزندی مبتلا به تالاسمی‌ماژور شوند. از نشانه‌های افراد مبتلا به تالاسمی‌مینور این است که گلبول های قرمز این بیماران کوچک‌تر از گلبول‌های قرمز افراد طبیعی است. هنگام ساخته شدن گلبول‌های قرمز در مغز استخوان افراد مبتلا به تالاسمی‌ماژور به مقدار کافی هموگلوبین ساخته نمی‌شود و گلبول‌های قرمز خون این بیماران تقریبا خالی از هموگلوبین است.

ادامه نوشته

آموزش تفسیر آزمایش خون

گلبول های قرمز و سفید خون

 

آزمایش کامل خون، همان آزمایش معروفی است که تعداد سلول‌های اصلی خون طی آن اندازه‌گیری می‌شود.

آزمایش خون یا CBC یا complete blood count به معنای «شمارش کامل خون» ، یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال اصلی‌ترین آزمایشاتی است که می‌تواند زمینه تشخیص بسیاری از بیماری‌ها را فراهم آورد و از همه مهم تر، بیانگر شرایط کلی و حیاتی بدن است.

برای آشنایی بیشتر با اجزای این آزمایش و فهمیدن اینکه معنی آن چند حرف انگلیسی مثل RBC یا HCT با اعدادی که روبه‌رویشان نوشته می‌شود چیست، می‌توانید مطالب زیر را دنبال کنید.

 

 

RBC یا(Red blood cell )

RBC مخفف سلول‌ قرمز خون است. این سلول‌های قرمز خون یا همان گلبول‌های قرمز، در واقع اصلی‌ترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود این رنگ قرمز به دلیل وجود ماده‌ای به نام هموگلوبین است که به گلبول‌ قرمز کمک می‌کند تا اصلی‌ترین وظیفه خود یعنی حمل و نقل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را انجام دهد.

به طور خلاصه، گلبول‌های قرمز، اکسیژن را از ریه به بقیه سلول‌های بدن حمل می کنند.

مقادیر طبیعی : بین 4/7 تا 6/1 میلیون در هر میکرو لیتر خون است. این عدد برای خانم‌ها مقداری کمتر و در کودکان مقداری بیشتر است.

چه چیزهایی باعث کاهش RBC می‌شود؟

خون‌ریزی‌های دستگاه گوارش مثل خونریزی معده یا روده، خون‌ریزی‌‌ از محل زخم، سوءتغذیه، کمبود آهن یا کمبود ویتامین B12 ، شکستن سلول‌های خونی یا همولیز آنها در اثر بعضی بیماری‌های خاص مثل فاویسم، بعضی مشکلات ژنتیکی مثل گلبول‌های قرمز داسی شکل ، مشکلات مغز استخوان ، بیماری های کلیوی ، بیماری‌های مزمن، تومورهای سرطانی و بیماری‌های روماتویید (التهاب مفاصل).

چه چیزهایی باعث افزایش RBC می‌شود؟

مقدار بالای گلبول قرمز می‌تواند نشان‌دهنده ظرفیت‌ بالای حمل اکسیژن باشد. در بعضی از ورزشکاران و همچنین هنگام زندگی در ارتفاعات به خاطر کمبود اکسیژن هوا ، RBC افزایش می یابد.

بیماری‌های ریوی یا کلا هر نوع بیماری‌ که هیپوکسی مزمن (کمبود اکسیژن طولانی مدت در بدن) ایجاد می‌کند، مثل بیماری‌ قلبی مادرزادی ، باعث تولید بیشتر RBC می‌شوند.

نکته:

- به طور طبیعی، گلبول قرمز بعد از تولید در مغز استخوان، 120 روز در خون زندگی می‌کند و در آخر عمر خود خرد می‌شود و به عناصر سازنده‌اش تبدیل می‌شود.

- مقدار RBC در طی بارداری به طور طبیعی کمی کمتر نشان داده می‌شود، چون حجم قسمت مایع خون افزایش پیدا می کند.

- عدد RBC در واقع مقدار دقیق گلبول‌های قرمز در 1میلی‌لیتر خون است.

- بسته به آزمایشگاه و نوع کیت مورد استفاده، ممکن است مقیاس شمارش این سلول فرق کند.

- خوردن داروهایی مثل کلرامفنیکل هم باعث کاهش RBC می‌شود.

WBC یا (white blood cell )

این سه حرف مخفف «سلول‌های سفید خون» یا گلبول‌های سفید هستند. اندازه‌گیری مقدار گلبول‌های سفید خون، یکی از روش‌های اصلی برای تعیین وجود عفونت در بدن است، چون این سلول‌ها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند، در بیماری‌های عفونی و غیرعفونی واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.

شمارش WBCها دو جزء دارد: یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی‌لیتر خون و دوم شمارش جزء به جزء این سلول‌ها، چون گلبول‌ های سفید خون، پنج نوع مختلف دارند که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع، معنی خاص خود را خواهد داشت(تصویر پایین).

کلمه «diff» که در جلوی CBC نوشته می‌شود، درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول‌سفید است.

مقادیر طبیعی : در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از 2 سال مقدار گلبول‌سفید بین 5 تا 10 هزار در هر میلی‌لیتر خون طبیعی است.

محدوده خطر: WBC کمتر از 2500 و بیشتر از 30000 نشان‌دهنده بیماری‌هایی هستند که می‌توانند گاهی خطرناک باشند.

چه چیزهایی باعث کاهش WBC می‌شود؟

لکوپنی یا کاهش گلبول‌سفید به مقادیر کمتر از 4 هزار گفته می‌شود که معمولا در اثر نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی ، عفونت بسیار زیاد، سوءتغذیه، بیماری‌های خودایمنی و ایدز به وجود می‌آید. در بسیاری از انواع نارسایی‌های مغز استخوان، مثلا بعد از شیمی‌درمانی،‌ رادیوتراپی و ... هم این مقدار کاهش می‌‌یابد.

چه چیزهایی باعث افزایش WBC می‌شود؟

افزایش گلبول‌سفید، لکوسیتوز نام دارد و به مقادیر بالاتر از 10هزار گفته می‌شود که به طور معمول نشان‌دهنده عفونت، التهاب، تخریب بافت بدن، لوسمی یا سرطان خون است.

ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار WBC را افزایش می‌دهد.

نکته:

- عمل اصلی گلبو‌ل‌سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم از بدن است و در مواقع آلرژ‌ی‌ها هم این سلول‌ها مسئول بروز واکنش هستند.

- تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان‌دهنده عفونت با میکروب (مثل باکتری یا ویروس) و یا حتی استرس باشد.

- فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون می‌شود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش می‌دهند.

گازهاي خون شرياني - ABG

گازهاي خون شرياني - ABG

برخلاف اكثر آزمايشهاي خوني، كه نمونه خون از سياهرگها گرفته مي‌شود، نمونه اين آزمايش از خون سرخرگي بدست مي‌آيد. در اين آزمايش، اكسيژني كه در خون، از ريه‌ها به بافتهاي بدن حمل مي‌گردد، همچنين دي‌اكسيد كربني كه از سلولهاي بدن توليد شده و توسط خون به ريه‌ها، كليه‌ها و كبد منتقل مي‌گردد، اندازه‌گيري مي‌شود. همچنين، عوامل ديگري نظير ميزان اسيديته خون نيز محاسبه مي‌شود. بهمين دليل از اين آزمايش، معمولاً جهت سنجش كفايت اكسيژن‌رساني و عملكرد مطلوب ريه‌ها و كليه‌ها و سيستم متابوليسم بدن در بيماران بستري در بيمارستان استفاده مي‌شود. انجام اين آزمايش، ساده است، نتيجه آن، فوراً حاضر مي‌گردد و كاربرد زيادي نيز در موارد اورژانس دارد.