درد كف و پاشنه پا

 

شایعترین علت ایجاد كننده ی درد كف پا التهاب نوعی بافت همبند است كه در این ناحیه قرار گرفته است.

كف پای درناك مشكل شایعی است. درد در استخوان كنار انگشت شست ، پینه ها و میخچه ها ،‌ درد انگشتان پا ، التهاب مفاصل و آرتروز از علل شایع درد پا هستند. درد پشت پاشنه معمولا به علت التهاب تاندون آشیل و یا بورسیت (التهاب كیسه ای كه حاوی كمی مایع است و بین تاندون و استخوان قرار می گیرد) ایجاد می شود.

شایعترین علت ایجاد كننده ی درد كف پا التهاب نوعی بافت همبند است كه در این ناحیه قرار گرفته است و در اصطلاح آناتومی به آن فاشیا گفته می شود.

مكانیسم آسیب دیدگی چگونه است؟
- وارد شدن مكرر نیروی كششی و فشاری به قوس كف پا.

-اختلال آناتومی كف پا كه نیروی زیادی را به این ناحیه وارد كند مانند كف پای صاف.

- وجود دوره هایی از آسیب دیدگی و بهبود این ناحیه.

- سپس در اثر آسیب واسطه های شیمیایی التهابی آزاد می شوند كه درد ایجاد می كنند.

- در برخی موارد كف پای صاف ممكن است در مواردی در این ناحیه به صورت خودبخود دچار پارگی شود.

- در اثر التهاب بافت آسیب دیده به صورت بافت همبند (اسكار) ترمیم می شود و آهكی شدن بافتی (كلسیفیكاسیون) ایجاد می شود كه دردناك خواهد بود.

عوامل خطر:
سن بالای 40 سال

اضافه وزن

بی تحرك بودن فرد

كاهش حركات رو به بالای مچ پا (دورسی فلكشن)

راه رفتن مكرر روی سطوح سخت

پوشیدن كفش تخت

شواهد كافی مبنی بر ارتباط شغل با التهاب بافت همبند كف پا (فاشئیت پلنتار) وجود ندارد و نمی توان آن را یك آسیب شغلی دانست.

علائم:
درد ممكن است در یك محل مشخص احساس نشود. ممكن است درد در زیر پاشنه ، پشت پا یا در مچ پا احساس گردد. اما اگر درد به قسمت جلوی پا ، پنجه ها و یا به ساق پا انتشار پیدا كند ممكن است آسیب نخاع كمری مطرح باشد. درد در اوایل صبح و با گذاشتن پا روی زمین بدتر می شده و پس از یك دوره استراحت بهتر می شود اما معمولا در طول روز و با حركت بیشتر پاها درد بهتر می شود. ماهیت درد حالت كششی و از هم گسیختگی دارد.
در معاینه خم كردن مچ پا به بالا (حركت دورسی فلكشن) به علت ایجاد كشش در بافت همبند كف پا (فاشیا) موجب ایجاد درد می شود. معمولا تورم وجود ندارد یا كم است.

تشخیصهای افتراقی:
اگرچه شایعترین علت درد پاشنه التهاب بافت همبندی كف پا (فاشیای پلنتار) است اما عوامل دیگری نیز می توانند عامل این مشكل باشند و به خصوص اگر مشكل بیمار به درمان جواب ندهد باید مد نظر قرار گیرند.

سندرم پاشنه ی كبود:
این مشكل در افراد مسن چاق یا افراد جوانتری كه ورزشكار هستند و روی سطوح سخت ورزش می كنند ممكن است روی دهد. درد معمولا عقبتر و در ناحیه خلفی تری است و زیر بالشتك چربی استخوان پاشنه احساس می شود. كفی های مخصوص ممكن است تجویز شوند و یا درمانهای دیگری صورت گیرند.

بورسیت زیر پاشنه:
بورسیت یا التهاب كیسه ای كه حاوی كمی مایع است و بین تاندون و استخوان قرار می گیرد.
ممكن است در ناحیه زیر استخوان پاشنه ایجاد شود كه بیشتر در افراد مسنی كه كفش جدیدی را پوشیده اند روی می دهد. ممكن است یك تورم حساس به لمس در زیر پاشنه ایجاد شود كه درد با خم كردن پنجه و حركت مچ پا تغییری نمی كند. درمان با بیرون كشیدن مایع ملتهب و یا تزریق دارویی ممكن است موثر باشد.

سندرم تونل تارس:
یكی از عصبهای پا از زیر عناصری عبور می كند كه برخی اوقات ممكن است تحت فشار عناصر اطراف خود قرار گیرد. در این صورت درد ، بی حسی و احساس سوزش در قسمت داخلی پا ، مچ یا حتی ساق پا روی می دهد. این علائم در یك محل خاص احساس نمی شود و شبها بدتر می شود. این مشكل ممكن است با دیابت ، كم كاری تیروئید ، التهاب مفاصل و اختلالات آناتومیك پا مانند كف پای صاف مرتبط باشد. تزریق استروئید در كنار درمان عامل زمینه ای می تواند كمكم كننده باشد.

علل دیگر:
در موارد نادری ممكن است درد پاشنه علت مهمتری داشته باشد به خصوص اگر درد علیرغم درمان 6-3 ماه طول بكشد.

نقرس در موارد نادری ممكن است با علائمی شبیه به التهاب بافت همبند كف پا بروز كند.

در موارد نادری مشكلات دیگری مثل فیبروساركوما ، متاستاز ، جسم خارجی ، اوستئومیلیت ، توبركلوزیس نیز می توانند علت این مشكل باشند.

تشخیص :
تشخیص معمولا بالینی و از طریق معاینه است اما ممكن است در مواردی نیاز به انجام رادیوگرافی ،‌آزمایش خون و یا آزمایشات هدایت عصبی باشد. اگر پس از سه ماه درمان مشكل برطرف نشود در مواردی سونوگرافی ویا ام.آر.آی ممكن است درخواست شوند.

درمان:
درمان به شدت علائم بستگی دارد.

در موارد خفیف :
آموزش به منظور كاهش فشاری كه بر پاها وارد می شوند ، كاهش وزن و عدم فعالیت بر روی سطوح سخت ، كفی كفش طبی و مناسب ، تمرینات كششی غیر فعال ، استفاده از سرما و گرما ، ماساژ مالشی كف پا ، و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی توصیه می شوند.

در موارد درد با شدت متوسط :
در این موارد ممكن است فرد به سطوح تخصصی تر ارجاع داده شود. علاوه بر درمانهای فوق ، ‌فیزیوتراپی ، تزریق داروهای بی حس كننده و ضد التهاب ،‌ آتل شبانه از جنس سخت و آتل غیر ثابت هنگام راه رفتن.

در موارد شدید و یا مواردی كه به درمان پاسخ نمی دهند:
ارجاع به سطوح فوق تخصصی و ارزیابی مجدد برای بررسی عامل ایجاد كننده و در مواردی جراحی توصیه می شود.

ورزش‌هایی برای درد كف پا و پاشنه

---

کف پا و پاشنه ی دردناک مشکل شایعی است و بر اساس شدت آن، درمان های مختلفی صورت می گیرد.

---

در برخی موارد، کف پای صاف علت این مشکل است.

در ورزشکاران حرفه ای نیز ممکن است قوس بیش از حد کف پا موجب احساس درد تیر کشنده و ناگهانی در کف پا شود.

مشکل این افراد معمولا مزمن است و درمان های طولانی را طی کرده اند.

کفی های طبی مناسب باید در کف کفش ها قرار گیرند. این کفی ها باید نرم و قوس دار باشند و در ناحیه پاشنه، بالشتک نرمی داشته باشند.

درصد زیادی از این بیماران، تاندون آشیل پای کوتاه و محکم دارند.

درد پاشنه ممکن است در نتیجه ی آسیب کششی و در اثر التهاب بافت های کف پا و پاشنه ایجاد شود.

در برخی افراد که کف پای نسبتا صافی دارند و قوس بزرگ کف پا کاهش یافته است، هدف از درمان تسکین درد و بازگرداندن قوس طبیعی کف پا است.

در بسیاری از بیماران تمرینات توانبخشی و کفی ها و کفش های طبی تسکین دهنده هستند. این کفی ها و کفش ها از واردشدن فشار، ضربه و شوک به کف پا جلوگیری می کنند و از قوس طبیعی کف پا محافظت می کنند.

این کفی ها دارای بالشتک نرمی در ناحیه پاشنه هستند و باید در داخل کفش ، چکمه و هر آنچه که با آن راه می روید، مانند دمپایی روفرشی قرار گیرند.

اگر فقط یک پاشنه ی شما مشکل دارد نیز باید از هر دو کفی برای هر دو پاشنه استفاده کنید و مراقب باشید که با پای برهنه راه نروید.

برای تسکین درد و برطرف شدن مشکل شما تمرینالت کششی هم برای تاندون آشیل و هم برای فاشیای کف پا (بافت همبندی که در کف پا قرار دارد) اهمیت دارد.

تمرینات ورزشی زیر را حداقل دو بار در روز انجام دهید تا درد با سرعت بیشتری کاهش پیدا کند.

1- نرمش کششی تاندون آشیل و فاشیای کف پا :

اولین کاری که در آغاز صبح انجام می دهید، می تواند این تمرین باشد. مطابق شکل یک باند کشی یا یک حوله را دور قسمت برجسته ی کف پا که کمی پایین تر از انگشتان است قرار دهید،‌ زانو را مستقیم نگه دارید و پنجه پا را به سمت صورت بکشید و این حالت را به مدت 30 ثانیه حفظ کنید. این تمرین را سه مرتبه برای هر پا تکرار کنید.

2- شنا روی دیوار برای کشش تاندون آشیل:

تاندون آشیل یک بافت فیبری است که از انتهای عضلات پشت ران و ساق منشا می گیرد و به استخوان پاشنه متصل می شود. بنابرین این تمرین را ابتدا با زانوی مستقیم و سپس با زانوی خمیده انجام دهید تا هر دو قسمت تاندون آشیل تحت کشش قرار گیرند. این تمرین را دو بار در روز انجام دهید.

در حالت اول روبروی دیوار بایستید و کف دست ها را در مقابل شانه، روی دیوار قرار داده و پاها را مطابق شکل و یکی را در جلوی دیگری قرار دهید. پای جلویی باید حدود 30 سانتیمتر از دیوار فاصله داشته باشد.

زانوی جلو را فقط کمی خم کنید، زانوی عقب را مستقیم نگه دارید و با کف دست ها به دیوار تکیه کنید تا در ساق پای عقب کشش احساس کنید. چند ثانیه صبر کنید و بعد رها کنید. این تمرین را 10 مرتبه تکرار کنید.

حالت دوم مشابه قبلی است، اما در اینجا باید کمی پای عقبی را جلوتر بیاورید تا زانوی عقب کمی خم شود. تمریت را 10 مرتبه تکرار کنید.

3- کشش تاندون آشیل و فاشیای کف پا با پله :

در ابتدا برای حمایت کافی، نرده پله ها را بگیرید. با پنجه ی پا روی پله ی اول بایستید و پاها را کمی از هم باز نگه دارید. مطابق شکل طوری بایستید که پاشنه ها بیرون قرار بگیرند. زانوها را مستقیم نگه دارید و کمی پاشنه ها را پایین بیاورید تا کششی در ساق پا حس کنید. این حالت را به مدت 10 تا 20 ثانیه حفظ کنید و سپس پاشنه ها را بالا و به حالت اول بیاورید. تمرین را حداقل دو بار در روز و هر بار 6 مرتبه انجام دهید.

4- کشش فعال فاشیای کف پا:

برای این تمرین بایستید و تکیه گاه مناسبی مانند پشت یک صندلی را با دست نگه دارید و یا اینکه بنشینید. در این حرکت شما می توانید قوس کف پا را بر روی یک شئ غلتان مانند وردنه ، بطری یا قوطی های نوشیدنی که مقاومت کافی داشته باشند، یا بر روی توپ تنیس قرار دهید. پا و مچ پا را در جهت های مختلف روی شئ غلتان حرکت دهید.

این حرکت را چند دقیقه انجام دهید و زمانی که احساس ناراحتی در کف پا داشتید، آن را متوقف کنید. این تمرین را حداقل دو بار در روز تکرار کنید. در صورتی که حرکت را روی جسم غلتان سرد، مانند قوطی نوشیدنی که در یخچال بوده انجام دهید، احساس ناراحتی کف پا کمتر خواهد شد.

ماساژ کف پا

ماساژ کف پا یکی از انواع ماساژ است. ماساژ یکی از سریع ‌ترین و راحت‌ترین راه‌ها برای رهایی از درد است. افراد در زمان‌های مختلف دست به این کار می‌زنند.

اگر دقت کرده باشید، گاهی وقت‌ها که در بخشی از بدن احساس درد و ناراحتی می‌کنیم، ناخودآگاه آن نقطه را ماساژ می‌دهیم، مثلا زمانی که سردرد داریم، شروع به ماساژ شقیقه و پیشانی خود می‌کنیم.

ماساژ، واکنشی طبیعی و غریزی به وجود درد یا عارضه‌ در بدن است که گهگاه به آن رو می‌آوریم.

تقسیم وزن بر روی چهار طرف پا

با توجه به طریقه ایستادن و تصحیح قرار گرفتن پاها بر روی زمین می‌توان مشکلات پا و زانو را که به بدن منتقل می‌شود رفع نمود؛ به عنوان مثال چهار دست‌وپا راه رفتن باعث ایجاد مشکل در زانوها و کمردرد می‌شود.

یکی از راه های قرار دادن پاها، ‌تصور پا بصورت چهار مرکز است:

انگشتان بزرگ، انگشتان کوچک، داخل و خارج پاشنه‌ها.

تقسیم وزن روی پا، اولین قدم برای رفتن به سوی سلامتی است. برای صحیح ایستادن دقت کنید که انگشتان، ساق پا و زانوهایتان همگی در یک خط باشند.

هر حرکتی که باعث کشش در کف پا و قوس پا می‌شود، باعث بالا رفتن انعطاف و از بین بردن استرس ها می‌گردد.

ورزش برای درد كف پا و پاشنه

 

كف پا و پاشنه ی دردناك مشكل شایعی است و بر اساس شدت آن درمانهای مختلفی صورت می گیرد.

در برخی موارد كف پای صاف علت این مشكل است. در ورزشكاران حرفه ای نیز ممكن است قوس بیش از حد كف پا موجب احساس درد تیر كشنده و ناگهانی در كف پا شود. مشكل این افراد معمولا مزمن است و درمانهای طولانی را طی كرده اند.

كفی های طبی مناسب باید در كف كفشها قرار گیرند. این كفی ها باید نرم و قوس دار باشند و در ناحیه پاشنه بالشتك نرمی داشته باشند. باید به بیمار توضیحاتی در باره مشكلش داده شود و ورزشهای مناسب در برگه ای با شكل توضیح داده شود.

ورزشها باید برای فاشیای كف پا (بافت همبندی كه در كف پا قرار گرفته) و تاندون آشیل طراحی شده باشند. درصد زیادی از بیماران تاندون آشیل كوتاه و محكم دارند.

درد پاشنه ممكن است در نتیجه ی آسیب كششی و در اثر التهاب بافتهای كف پا و پاشنه ایجاد شود.

در برخی از افراد كه كف پای نسبتا صافی دارند و قوس بزرگ كف پا كاهش یافته است هدف از درمان تسكین درد و باز گرداندن قوس طبیعی كف پاست.

در بسیاری از بیماران تمرینات توانبخشی و كفی ها و كفشهای طبی تسكین دهنده هستند. این كفی ها و كفشها از وارد شدن فشار ، ضربه و شوك به كف پا جلوگیری می كنند و از قوس طبیعی كف پا محافظت می كنند. این كفی ها دارای بالشتك نرمی در ناحیه پاشنه هستند و باید در داخل كفش ، چكمه و هر آنچه كه با آن راه می روید مانند دمپایی روفرشی قرار گیرند. اگر فقط یك پاشنه ی شما مشكل دارد نیز باید از هر دو كفی برای هر دو پاشنه استفاده كنید و مراقب باشید كه با پای برهنه پیاده روی نكنید.

برای تسكین درد و برطرف شدن مشكل شما تمرینالت كششی هم برای تاندون آشیل و هم برای فاشیای كف پا (بافت همبندی كه در كف پا قرار دارد) اهمیت دارد.

تمرینات ورزشی زیر را حداقل دوبار در روز انجام دهید تا فرایند ترمیم و بهبودی شما تسریع شده و درد با سرعت بیشتری كاهش پیدا كند.

1. نرمش كششی تاندون آشیل و فاشیای كف پا :
اولین كاری كه در آغاز صبح انجام می دهید می تواند این تمرین باشد. مطابق شكل یك باند الاستیك یا یك حوله را دور قسمت برجسته ی پا كه كمی پایینتر از انگشتان است قرار دهید،‌ زانو را مستقیم نگه دارید و پنجه پا را به سمت صورت بكشید و این حالت را به مدت 30 ثانیه حفظ كنید. این تمرین را سه مرتبه برای هر پا تكرار كنید.

2. شنا روی دیوار برای كشش تاندون آشیل:
تاندون آشیل یك بافت فیبری است كه از انتهای عضلات پشت ران و ساق منشا می گیرد و به استخوان پاشنه متصل می شود. بنابرین این تمرین را ابتدا با زانوی مستقیم و سپس با زانوی خمیده انجام دهید تا هر دو قسمت تاندون آشیل تحت كشش قرار گیرند. این تمرین را دوبار در روز انجام دهید.
در حالت اول روبروی دیوار بایستید و كف دستها را در مقابل شانه روی دیوار قرار داده و پاها را مطابق شكل و یكی را در جلوی دیگری قرار دهید. پای جلویی باید حدود 30 سانتیمتر از دیوار فاصله داشته باشد. زانوی جلو را فقط كمی خم كنید ، زانوی عقب را مستقیم نگه دارید و با كف دستها به دیوار تكیه كنید تا در ساق پای عقب كشش احساس كنید. چند ثانیه صبر كنید و بعد رها كنید. این تمرین را 10 مرتبه تكرار كنید.

حالت دوم مشابه قبلی است اما در اینجا باید كمی پای عقبی را جلوتر بیاورید تا زانوی عقب كمی خم شود. تمریت را 10 مرتبه تكرار كنید.

3- كشش تاندون آشیل و فاشیای كف پا با پله :
در ابتدا برای حمایت كافی ، نرده پله ها را بگیرید ، با پنجه ی پا روی پله ی اول بایستید و پاها را كمی از هم باز نگه دارید. مطابق شكل طوری بایستید كه پاشنه ها بیرون قرار بگیرند. زانوها را مستقیم نگه دارید و كمی پاشنه ها را پایین بیاورید تا كششی در ساق پا حس كنید. این حالت را به مدت 10 تا 20 ثانیه حفظ كنید و سپس پاشنه ها را بالا و به حالت اول بیاورید. تمرین را حداقل دو بار در روز و هر بار 6 مرتبه انجام دهید.

4- 4- كشش فعال فاشیای كف پا :
برای این تمرین بایستید و تكیه گاه مناسبی مانند پشت یك صندلی را با دست نگه دارید و یا اینكه بنشینید. در این حركت شما می توانید قوس كف پا را بر روی یك شئ غلطان مانند وردنه ، بطری یا قوطی های نوشیدنی كه مقاومت كافی داشته باشند ، یا بر روی توپ تنیس قرار دهید. پا و مچ پا را در جهتهای مختلف روی شئ غلطان حركت دهید.

این حركت را چند دقیقه انجام دهید و زمانی كه احساس ناراحتی در كف پا داشتید آنرا متوقف كنید. این تمرین را حداقل دوبار در روز تكرار كنید. در صورتی كه حركت را روی جسم غلطان سرد مانند قوطی نوشیدنی كه در یخچال بوده انجام دهید احساس ناراحتی كف پا كمتر خواهد شد.

علت درد زیر پاشنه (کالکانئوس)

 

درد پاشنه به علل متفاوتی ایجاد میشود ولی شایعترین علت آن فاسئیت پلانتار Plantar fasciitis است. فاسئیت پلانتار بیماری بسیار شایعی است بطوریکه حدس زده میشود حدود ده درصد از افراد به نوعی در طول زندگی خود درگیر این بیماری میشوند. این بیماری بر اثر التهاب فاشیای پلانتار بوجود میاید ولی فاشیای پلانتار چیست و کجاست.

آناتومی

فاشیای پلانتار Plantar fascia یک لیگامان بلند و نازک است که درست زیر پوست کف پای شما قرار گرفته است. این لیگامان از پاشنه پا به زیر پنجه پا کشیده شده و موجب قوس کف پا میشود.
یک سر این رباط به سطح زیرین استخوان پاشنه یا کالکانه Calcaneous در محلی که به آن توبرکل پاشنه Calcaneal tubercle میگویند متصل شده و سر دیگر آن پهن شده و به بند پرگزیمال (بند پرگزیمال اولین بند انگشت است که به کف پا متصل میشود) تمامی انگشتان پا متصل میشود.

تصویر زیر:

علت درد پاشنه پا

بر اثر فشار بیش از حد به فاشیای پلانتار محل اتصال آن به استخوان پاشنه دچار کشیدگی و پارگی های میکروسکوپی میشود. پاسخ بدن به این اتفاق، التهاب و درد است. دردی که در محل اتصال این لیگامان به پاشنه احساس میشود.

چه عواملی زمینه این بیماری را مساعد میکنند

مهمترین عواملی که موجب فراهم شدن زمینه مساعد برای بروز این بیماری میشوند عبارتند از

• سفت بودن عضلات پشت ساق پا یا سفت بودن تاندون آشیل که موجب میشوند فرد نتواند به راحتی پشت پایش را به بالا ببرد.

• چرخش کف پا به خارج یا پرونیشن Pronation و در نتیجه افزایش فشار به فاشیا

• چاقی

• قوس کف پای زیاد یا کم (صافی کف پا)

• ضربات مکرر به کف پا مانند فعالیت های ورزشی که در آن پاشنه پا بطور مکرر به زمین کوبیده میشود.

• فعالیت بدنی جدید یا افزایش شدت فعالیت بدنی که در قبل هم داشته ایم

• راه رفتن روی زمین سخت یا ناهموار

• کفش نامناسب

• افزایش سن و تغییر یافتن جنس بافت فاشیای پلانتار

خار پاشنه چیس

تفکر بسیار شایعی در بین مردم و حتی پزشکان رواج دارد که درد پاشنه به علت خار پاشنه است. گرچه خیلی از افرادی که فاسئیت پلانتار دارند برجستگی کوچک استخوانی در زیر استخوان پاشنه دارند که به آن خار پاشنه میگویند، توجه به این نکته مهم است که علت درد، خار پاشنه نیست. وجود یک برجستگی استخوانی در زیر استخوان پاشنه علت درد آن ناحیه نیست همانطور که با خارج کردن این برجستگی استخوانی درد از بین نمیرود. از هر ده نفر یک نفر خار پاشنه دارد ولی همه آنها درد ندارند.

شکل زیر:

خصوصیات درد پاشنه چیست

درد در زیر پاشنه مهمترین علامت این بیماری است. درد در صبح وقتی از رختخواب بلند میشویم در چند قدم اول بیشتر است. یا بعد از مدتی نشستن و یا رانندگی وقتی بلند شده و شروع به راه رفتن میکنیم در چند قدم اول درد شدید است ولی بعد از چند دقیقه یا کمتر، شدت درد کم شده یا از بین میرود. گاهی درد در حین راه رفتن و دویدن ایجاد میشود ولی در اکثر اوقات شدت درد بعد از راه رفتن است.

تشخیص

تشخیص این بیماری با صحبت پزشک با بیمار و معاینه است و نیازی به بررسی پاراکلینیکی ندارد. در معاینه فشار به زیر پاشنه در ناحیه ایکه به سمت داخل پاشنه نزدیکتر است موجب احساس درد میشود.

درمان غیر جراحی

بیش از 90 درصد بیماران با اقدامات غیر جراحی بهبود میابند. اقدامات درمانی عبارتند از :

• استراحت : اگر درگیر فعالیت وزشی خاصی هستید که در آن پاشنه پا تحت ضربات و فشار مداوم است باید این فعالیت ورزشی را کم و یا حتی موقتاً قطع کنید.

• سرما : پاشنه پا را روی یک بطری یخزده یا کیسه پلاستیکی حاوی تکه های یخ بگذارید. روزی 4-3 بار و هر بار 20 دقیقه این کار را تکرار کنید.

• دارو : دارو های ضد التهابی مانند بروفن یا سلکوکسیب موجب کاهش درد و التهاب میشود.

• نرمش : انجام برخی نرمش های خاص که عضلات پشت ساق فاشیای پلانتار را تحت کشش ملایم قرار داده و آنها را نرم و قابل انعطاف میکنند. این نرمش ها عبارتند از

• کشش عضلات پشت ساق : به طرف یک دیوار بایستید. یک پا را جلوتر از پای دیگر قرار میدهیم بطوریکه یک زانو کمی خم و و زانوی دیگر کاملاً صاف باشد. کف هر دو دست را هم به دیوار جلو تکیه میدهیم. سپس بدون اینکه محل کف پاها روی زمین را تغییر دهیم سعی میکنیم تنه خود را به دیوار نزدیک تر کنیم، زانوی خم شده را بیشتر خم کنیم تا در پایی که زانویش صاف است مچ پا بیشتر خم شود. با این کار عضلات پشت ساق و تاندون آشیل تحت کشش قرار میگیرند. این کار را خیلی به آرامی انجام میدهیم تا وقتی که یک کشش ملایم را در پشت پا احساس کنیم. وضعیت را برای ده ثانیه حفظ کرده و سپس به آرامی به حالت اول باز میگردیم. نرمش را 20 مرتبه تکرار میکنیم.

• کشش فاشیای پلانتار : در حالت نشسته پای مبتلا را روی زانوی سالم قرار میدهیم و پنجه پا را با دست گرفته و به طرف خود میکشیم تا فاشیای کف پا در حالت کشش قرار گیرد. به مدت ده ثانیه این کشش را ادامه داده و سپس به حالت اول باز میگردیم. 20 مرتبه نرمش را انجام میدهیم.

• تزریق کورتن : تزریق دارو در محل درد ممکن است توسط پزشک معالج برای درمان استفاده شود. توجه داشته باشیم که تزریق های مکرر خطرناک بوده و ممکن است بر اثر این تزریقات فاشیای کف پا پاره شده و فرد دچار صافی کف پا و درد مزمن شود.

• کفی : کفی های سیلیکونی زیر پاشنه را نرم نگه داشته و آنرا از ضربات مکرری که درد را تشدید میکند حفظ میکند.

• اسپلینت شبانه : معمولاً وقتی فرد در شب میخوابد کف پایش به پایین خم شده و این موجب میشود تا فاشیای پلانتار ریلاکس شده و در صبح که فرد از خواب بلند میشود طول آن قدری کوتاه تر شده است و همین امر موجب شدت درد صبحگاهی است. با استفاده از یک آتل یا اسپلینت در هنگام خواب که به پا و ساق بسته میشود مچ پا در حالت 90 درجه نگه داشته شده تا کشش فاشیای پلانتار در حین خواب حفظ شود. این روش گرچه کمی ناراحت کننده است ولی موثر است.

• شوک ویو تراپی Extracorporal shockwave therapy or ESWT با این روش با تاباندن امواج پرقدرت صوتی به ناحیه پاشنه، روند ترمیم آسیب های فاشیای پلانتار تسریع میشود. اثر این روش در همه بیماران یکسان نبوده و ثابت شده نیست.

درمان جراحی

اگر بعد از 12 ماه درمان فعال، درد همچنان باقی ماند پزشک معالج ممکن است تصمیم به انجام عمل جراحی بگیرد. انواع این اعمال عبارتند از

• آزاد کردن عضلات پشت ساق برای افزایش قابلیت انعطاف مچ پا

• آزاد کردن فاشیای پلانتار بصورت بریدن قسمتی از فاشیا برای افزایش قابلیت انعطاف فاشیا

هر دو این اعمال جراحی را میتوان به روش باز یا با آندوسکوپ انجام داد

مجموعه پا (Foot complex)

مجموعه پا (Foot complex) از 26 استخوان تشکیل شده است که می توان به سه قسمت تقسیم کرد:

*قسمت عقبی پا (Rearfoot or Hindfoot)

*قسمت میانی پا (Midfoot)

*قسمت جلویی پا (Forefoot)

استخوان های پا در تصویر زیر:

قسمت عقبی پا

قسمت عقبی پا شامل استخوان های زیر است:

*استخوان قاپ (تالوس)

*استخوان پاشنه (کالکانئوس)

مفصل بین استخوان های تالوس و کالکانئوس، ساب تالار نامیده می شود. این مفصل در حرکات اینورژن (حرکت کف پا به داخل) و اورژن (حرکت کف پا به خارج) نقش دارد.

قسمت میانی پا

قسمت میانی پا از استخوان های زیر تشکیل می گردد:

*استخوان ناوی (ناویکولار)

*استخوان مکعبی (کوبویید)

*سه استخوان میخی شکل (کانئیفورم)

تصویر زیر:

مفاصل ناحیه قسمت میانی پا عبارتنداز:

*مفصل تالوناویکولار (مفصل قاپی-ناوی)

*مفصل کالکانئوکوبویید (مفصل پاشنه ای-مکعبی)

*مفصل کونئوناویکولار (مفصل میخی-ناوی)

*مفصل اینترکانئیفورم (مفصل بین میخی)

*مفصل کونئوکوبویید (مفصل میخی-مکعبی)

*مفصل کوبوییدوناویکولار (مفصل مکعبی-ناوی)

قسمت جلویی پا

قسمت جلویی پا شامل استخوان های زیر است:

*پنج استخوان کف پایی (پنج استخوان متاتارسال)

*استخوان های انگشتان که در مجموع شامل چهارده استخوان است (انگشت شست دارای دو استخوان و بقیه انگشتان هر یک از سه استخوان تشکیل می گردند).

مفاصل ناحیه جلویی پا عبارتنداز:

*مفصل کونئومتاتارسال (مفصل میخی-کف پایی)

*مفصل کوبوییدومتاتارسال (مفصل مکعبی-کف پایی)

*مفاصل متاتارسوفالانژیال (مفاصل کف پایی-انگشتی)

*مفاصل اینترفالانژیال